Oct 9, 2020 (TM)
Tôi nhìn thế giới qua những chấm phá,
Những chấm phá vô thanh
Bạn yêu dấu,
Tự bao giờ tôi đã yêu tất cả những gì nói với tôi bằng một giọng nói nhỏ nhẹ: một tĩnh vật trên một khung vẽ bao la, một khuôn mặt lẻ loi giữa đám đông, một con chim lạc đàn, một cành cây trong cánh đồng im vắng, một cánh hoa rủ, màu xanh của gạch nối chia bầu trời và biển, dấu lặng giữa những nốt nhạc, tiếng gõ vô thanh trong một giàn giao hưởng …. Một sự rung động cho những gì không thể giải thích được bằng lời nhưng chứa đầy bình yên.
Tôi sinh ra và lớn lên trong bóng tối của chiến tranh, một cuộc chiến chia đôi đất nước. Sự bình yên là một điều mơ hồ và xa xôi trong một thành phố cổ kính, buồn và điêu linh, đêm đêm có tiếng đại bác pha lẫn tiếng chuông chùa, hay tiếng chuông nhà thờ đổ. Chiến tranh không xa nhà chi mấy. Đó là Huế của tôi, nơi mà ký ức thơ ấu biến thành nghĩa trang mênh mông với những nấm mồ tập thể của những người dân vô tội chết trong những trận chiến ác liệt.
Sự bình yên từ đó là một điều bạc mệnh, và chỉ có trong kinh cầu mỗi tối.
Nhiều năm sau khi chiến tranh chấm dứt, tôi bắt đầu làm quen với máy ảnh khi còn là một người tị nạn ở Mỹ. Rồi từ đó bắt đầu ghi bất cứ những hình ảnh nào mang cảm giác bình yên, khi tôi có thể im đi những ý nghĩ trong đầu và hòa chung vào cảnh vật quanh mình. Tôi yêu mặt trời lặn, đó là một cảm giác hoàn toàn yên tĩnh khi đuổi theo mặt trời đang xuống dưới chân trời, chùng lòng một cái gì đó đang biến mất nhưng lại hy vọng vào một bình minh sắp đến.
Mới tuần trước đây thôi, khi lục lại những tấm hình tôi chụp trong suốt mấy chục năm qua, tôi đã bàng hoàng trước những cảnh rất đơn độc… cành cây in hình trên bóng núi hoàng hôn, con chim đứng ngơ ngác trong sân chùa, bóng người đi trên đồi cát dưới chiều tà… những cảnh tôi biết sẽ không bao giờ thấy lại được. Hầu như giam mình trong nhà đã gần một năm nay vì nạn dịch, tôi chỉ còn biết góp nhặt những mảnh nhỏ trên những bức hình đó để tạo ra những tác phẩm trong mơ, để có thể nói lên được những gì tôi muốn nói: một câu thơ, một bản nhạc, một Haiku, hay chỉ một dấu lặng….
Bạn yêu dấu, hôm nay tôi gởi vào đây kết quả của những mảnh vụn mà tôi gọi là Haiku photography: cái vô cùng trong khoảnh khắc, the Sound of Silence, nỗi cô tịch, nỗi bình yên.
Trong một thế giới giao động và hỗn loạn, những chấm phá giữa bao la này là một sự an trú.
Và rồi, còn ai nhớ ý niệm “Ma” của khoảng trống và sự im lặng trong đời sống và nghệ thuật của người Nhật không?
Ý niệm đó thể hiện rõ ràng qua biểu tượng Kanji, hai yếu tố “cánh cửa” và “mặt trời” được ghép lại vẽ ra một khe hở nhỏ cho năng lượng chiếu vào. Cánh cửa hé ra một khe nhỏ thôi, không dư thừa, chỉ để đủ cho nguồn sống len vào bừng tỏa thênh thang. Ôi, hình ảnh đó đẹp quá làm tôi không ngừng xúc động.
Bảy năm về trước, trong một buổi thiền hành với thầy Thích Nhất Hạnh và tăng ni của Làng Mai giữa đường phố của Washington DC, giữa giao thông mắc cửi của giờ trưa, khi cảnh sát DC phải chặn đường và xe cộ lại để cho đoàn người gần 500 người đi qua, thì một điều tôi cảm thấy rất rõ là tại sao khi đi giữa huyên náo mà mình không nghe một âm thanh gì xung quanh, không một tiếng động nào của luồng xe đang ngang dọc trên đường. Thì ra cái yên ổn khi đầu óc được tập trung có khả năng đẩy những xao động chung quanh ra khỏi tâm trí. Cái yên ổn này có thể làm mềm được một con thú, it can tame the most fierce beast. Đó là ý nghĩ đầu tiên khi tôi ngồi yên lặng sau đó để thấm thia ý niệm “Ma” như thế nào.
More silent than my shadow, I pass through the loftily covetous multitude.
They are indispensable, singular, worthy of tomorrow.
My name is someone and anyone.
I walk slowly, like one who comes from so far away he doesn’t expect to arrive.
(Boast of Quietness – Jurge Luis Borges)
Im lặng hơn chiếc bóng, tôi trôi qua vô số phù mộng cao xa.
Những phù mộng duy nhất và cần thiết cho ngày mai.
Tên tôi là ai đó hay là bất cứ ai.
Tôi bước chậm, như một lữ hành đến từ một nơi quá xa nên không biết sẽ về đâu.
Tống Mai
Oct 9, 2020
Em viết mấy câu này tặng chiếc chuông gió của chị Mai.
Chuông gió kêu lanh canh
Thời gian trôi hiu quạnh
Ai cõi lòng hoang lạnh
Lắng tiếng cười mong manh
Ôi trời, mấy câu thơ xuất thần thật hay: hiu quạnh, hoang lạnh và mong manh.
Cám ơn Hạnh. Chị vừa mới post bài viết chưa đầy 5 phút đã nhận được bài thơ của Hạnh làm chị giật mình cái tài làm thơ kinh khủng.
Cảnh yên,
Thấm ý,
lặng lẽ Thiền …
Cám ơn Khoa.
Rặng núi Annapurna có mặt trong một vài hình ảnh này.
Chị nhớ mãi buổi sáng thiền tuyệt vời bên rặng núi đó.
”Chuông gió ngân nga
chừng dăm ba bộ
từ cây trúc ngà”
Em thích bộ ảnh đầy chất wabi-sabi này của chị lắm.
Cám ơn Pháp Hoan. Vậy ư, chị lại nghĩ chị chưa đạt được ý niệm wabi sabi.
Trên tấm giấy dưới chuông gió, ai cũng có thể viết lời cầu nguyện của mình vào cho gió mang đi.
Người Nhật dùng dãi giấy dưới chuông, còn Tibet, Nepal … thì dùng prayer flags. Chị luôn fascinate với những biểu tượng thiêng liêng này.
Pháp Hoan xin chị Tống Mai bức thứ ba để làm ảnh minh hoạ cho 2 bài Waka của ngài Lương Khoan Đại Ngu.
Chị rất vui.
…
Khoảng trắng
Vô thanh
“KHÔNG” một lời ….
Absolument rien
Absolument tout
Merci bạn tôi!
Tuyệt vời!
Cám ơn Hà.
Bức thứ nhất và thứ ba của Mai rất cô đọng. Người xem phải tưởng tượng đến hàm ý đằng sau của nó và đó là cái đẹp của minimalism, của “Ma”, của Zen photography.
Tặng Mai câu thơ của thầy Mẫn Giác cho bức thứ ba:
Mạc vị xuân tàn hoa lạc tận
Đình tiền tạc dạ nhất chi mai
Chớ bảo xuân tàn hoa rụng hết
Đêm qua – sân trước – một cành mai.
Sáng nay vừa thức dậy
Nghe tin em gục ngã nơi chiến trường
Nhưng trong vườn tôi
Khóm tường vi
Vẫn nở thêm một đóa
(Thích Nhất Hạnh)
Trong ngôi chùa hoang
nở trên tay Phật
một nhành triêu nhan.
(Pháp Hoan)
Bộ ảnh ngắm hoài không chán !
Thật may mắn có những người bạn với tâm hồn nghệ sĩ. Nhìn một tấm hình mà xuất ra ngay được những vần thơ sâu sắc.
Cám ơn chị QMai.
Hầu hết đó là những người bạn bloggers thân quí nằm rải rác khắp năm châu của Mai. Họ là những cây viết, nhà văn, nhà thơ tài ba mà sự có mặt trong Khung Cửa Hẹp này là một điều vô cùng ấm áp.
Đẹp quá. Em chưa bao giờ thấy một Zen collection nào thanh thoát như thế này. Em thật sự lặng người.
Bàn tay và tâm hồn của một nghệ sĩ lẫn ni sư chị Mai ơi.
The space in between, chị luôn quí khoảng trống ấy.
MON AMIE LA ROSE
On est bien peu de chose
Et mon amie la rose
Me l’a dit ce matin
À l’aurore je suis née
Baptisée de rosée
Je me suis épanouie
Heureuse et amoureuse
Aux rayons du soleil
Me suis fermée la nuit
Me suis réveillée vieille
Pourtant j’étais très belle
Oui, j’étais la plus belle
Des fleurs de ton jardin
On est bien peu de chose
Et mon amie la rose
Me l’a dit ce matin
Vois le dieu qui m’a faite
Me fait courber la tête
Et je sens que je tombe
Et je sens que je tombe
Mon cœur est presque nu
J’ai le pied dans la tombe
Déjà je ne suis plus
Tu m’admirais hier
Et je serai poussière
Pour toujours demain.
On est bien peu de chose
Et mon amie la rose
Est morte ce matin
La lune cette nuit
A veillé mon amie
Moi en rêve j’ai vu
Eblouissante et nue
Son âme qui dansait
Bien au-delà des nues
Et qui me souriait
Crois celui qui peut croire
Moi, j’ai besoin d’espoir
Sinon je ne suis rien
Ou bien si peu de chose
C’est mon amie la rose
Qui l’a dit hier matin.
The soul is silent.
If it speaks at all
it speaks in dreams.
(Louise Gluck)
Diệu ơi, bản nhạc bất tử.
Đúng với bức hình thứ ba của Mai:
Crois celui qui peut croire
Moi, j’ai besoin d’espoir
Sinon je ne suis rien
Nhớ mây câu thơ này của Nguyễn Xuân Thiệp, rất phù hợp với các hình của Mai, chép lại chi Mai hí!
Người về bên gốc thông già cỗi
Thuở nhỏ thường ra đứng ngắm trăng
Cúi nhặt dưới chân viên ngói vỡ
Thấy đời còn những tấm gương tan
….
Mai sau ôi những mùa đang tới
Khép mi trong một chút hương trà
Lòng ta một ánh trăng trong suốt
Trên những nẻo đường nhân loại qua
(Nguyễn Xuân Thiệp – Tôi cùng Gió Mùa – Phố Văn)
Hay quá anh Hiển!
Lòng ta một ánh trăng trong suốt
Trên những nẻo đường nhân loại qua
Hi hi Mai ơi, hình thứ ba tô cho thêm chút xíu màu hồng trên đóa hoa độc nhất giống màu áo người lữ hành vì đó là bức tranh em thích nhất.
Chị sẽ làm vậy. Hình đó chị cũng thương nhất
cô ơi đẹp như những bức tranh, tranh nào cũng có mây có núi, tâm hồn nghệ sĩ của cô hòa cùng núi cùng mây, phiêu du theo gió…
Cám ơn Sóc, nhưng những khung cảnh đó trống trải quá, con sóc trong vườn cô sẽ không có chổ trú rồi.
nhảy lên vai cô, chui vô trong túi áo, cùng cô đi ngắm cảnh đẹp khắp nơi cũng được ạ. 🙂
Con Sóc dễ thương!
Chị ơi, em đọc bài của chị em nghĩ chị đã ở một tầm rất cao về thiền. Như vậy thật là hạnh phúc.
Cám ơn Hạnh. Chị không dám đâu.
Hình đẹp và bài viết của chị rất hay, quyện vào nhau, làm nên một sự tĩnh lặng thật sâu sắc.
Chị cám ơn Phước.
Tuyệt vời, chúc mừng photographer của World Bank.
Cám ơn anh Ân.
Em cũng chúc mừng “Dã Tràng Ca” rất hay ở bãi biển Qui Nhơn.
Cô này có nhắc đến Tống Mai.
hyphensea.wordpress.com/2020/09/23/nhan-doc-duoc-mot-bai-viet-ve-niem-thuong-voi-mot-nguoi-than-da-di-xa/
Cám ơn Hà cho Mai biết nhưng link Hà gởi là private phải register mới vào nên thôi. Mai xin cám ơn tác giả nào đó đã vào đọc blog của Mai. Có nhiều tâm hồn đồng cảm ngoài kia.
BTW, bài viết trong Khung Cửa Hẹp đã lan tràn nhiều ngoài kia, nhưng cũng may chỉ có một vài website là lấy luôn cả bài của Mai mà không để tên tác giả, nhưng hầu hết có để tên tác giả nhưng không trích nguồn của blog. Những bài về phim ảnh, nhạc và ký sự du lịch là bị lấy nhiều nhất mà không trích nguồn. Những website du lịch ở VN hay lấy bài để quãng cáo cho dịch vụ tour của họ mà không credit nguồn blog của mình. Đáng buồn nhưng chịu thôi.
Buồn nhưng đành phải cười, thành ra buồn cười. Hà thông cảm với Mai. Mình ít đọc các web ở VN nhưng cũng đoán được bài của Mai, rất có giá trị, vì thế bị ăn cắp chắc là rất nhiều.
Cảm ơn emTống Mai for everything !!
Chị đọc bài “Dấu lặng trong nhiep ảnh” chị rất thích, em diển đạt ý tưởng thật xuất sắc. Tất cả những ảnh của em chị đều yêu thích và ngưỡng mộ em vô cùng!!
Em cám ơn chị Quyên luôn vào thăm blog của em.
Chị take care để lành tay sớm nhé.
“Đặt hàng” Mai làm một bức hình theo mấy câu thơ ni:
Thong dong lạc bước đến cội tùng
Tựa vào vách đá ngủ ung dung
Núi rừng cô tịch không ngày tháng
Hết tiết đông rồi chẳng biết năm
Thong dong lạc bước gốc tùng
Gối lên vách đá ung dung giấc nồng
Núi rừng ngày tháng cũng không
Năm cùng chẳng biết mùa đông hết rồi
Ngẫu lai tùng thụ hạ,
Cao chẩm thạch đầu miên.
Sơn trung vô lịch nhật,
Hàn tận bất tri niên.
LCT
Mai không có hình người nằm ngủ nên chưa làm được. Cửa tùng đôi cánh đã khép nên đành để thi nhân gối trên đá ngủ tiếp.
Có những bài thơ Đường rất hay nhưng Mai chưa có đủ hình để làm. Haiku thì dễ hơn.
Bộ hình Portfolio của Mai được giải nhiếp ảnh trong các cuộc thi hàng tháng của World Bank, Mai gửi cho Nhóm cũng đã hơn 2 tuần rồi.
Xem những hình ảnh của Mai, Ng hiểu là Mai chủ ý đem sự bình an , yên lặng và tâm thiền định vào các tác phẩm này.
Những tuần qua Ng rất lo lắng, tâm bất ổn vì những diễn tiến xấu của đại dịch Corona Virus đang hoành hành ngày càng dữ dội trên đất Pháp. Tâm không an nên Ng không có được tinh thần để đọc cho kỷ bài viết của Mai để có những lời bình hay lời chúc mừng cho bạn mến thương.
Từ 3 ngày nay thì Pháp lại confiné, tức là tình trạng chung trong cả nước về dịch bệnh đã nguy cấp, ai ở yên đó, vùng nào yên cho vùng đó, ngay cả bạn bè không được đi thăm nhau và gia đình có thăm viếng nhau thì không quá 4 người. Lệnh gay gắt như vậy để chỉ mong bớt lây bệnh mà thôi.
Ng cũng như mọi người, ở nhà và chịu đựng, tình thế như vậy rồi, có lo lắng cũng vô ích, Ng tự nhủ mình như thế.
Hơi bình tâm lại, tối nay Ng mới đem bài viết này của Mai ra đọc kỷ.
Những hình ảnh Mai sáng tạo đã nhẹ nhàng thanh thản mà đọc bài Mai viết càng thấm được những ý tưởng sâu sắc của Mai trong đó. Mai giải thích về thời gian chiến tranh ở quê nhà, ban đêm không khi nào im vắng , tiếng đại bác vọng về hòa lẫn tiếng chuông Chùa … và “Sự bình yên là một điều mơ hồ” hay “Sự bình yên từ đó là một điều bạc mệnh, và chỉ có trong kinh cầu mỗi tối “, nên nhiếp ảnh của Mai tìm đến những hình ảnh bình yên, và có lẽ cả những hình ảnh nói lên sự đơn độc.
Mai sáng tạo những tác phẩm của mình với tư tưởng đó và người xem, cũng như những giám khảo đã thấu hiểu được tâm thiền định qua collection hình ảnh và đã đồng cảm với Mai khi quyết định trao giải.
Ng thấy thích nhất câu này của Mai :
“Trong một thế giới giao động và hỗn loạn, những chấm phá giữa bao la này là một sự an trú”.
Chúng ta đang rất cần một sự bình an cho tâm hồn trong lúc này.
Cám ơn Mai.
Thân thương ,
MN.
Sweet Caroline!
Đẹp lắm. Cõi an trú. Tiếng lặng thầm. Một hóa thân giữa tranh và ảnh !
HXS
Mai cám ơn anh Sơn.
“Dấu lặng” và con người bao giờ “cũng cần có nhau”
“con sâu cuốn chiếu ngoài trời
vòng quay tiếp tục
chợt ngừng lại phút giây
đậm đặc
giản đơn như bình hoa
không bao giờ với tới”
(HX Sơn)
Cám ơn o Mai đã nhắc một đoạn thơ. Chúc sáng tạo và cống hiến đầy hân thưởng
Những bức ảnh đen trắng rất là đơn giản, rất đẹp, bài viết rất là tư duy 👍chúc Mai tìm thấy an lạc trong từng hơi thở
Cám ơn Thạnh ghé thăm Khung Cửa Hẹp.
Mai cũng xin chúc an lành.
Quá tuyệt! Bài viết thật sâu sắc!
Hình ảnh đen trắng, đơn giản, tĩnh lặng. Ảnh đẹp như tranh vẽ! Rất nghệ thuật.
Chỉ có ở TỐNG MAI.
Cám ơn chị Duy Phương ghé thăm và đọc Khung Cửa Hẹp. Thỉnh thoảng có người đi lạc vào đây và để lại dấu chân làm Mai rất vui.