“Người nói tình vô hạn, nhưng vô hạn, hỡi ôi…” – Tống Mai

Nov 19, 2023 (TM)

Như bờ cát xa xôi
Người nói: tình vô hạn!
Nhưng vô hạn, hỡi ôi
Chính là sự quên lãng
Nằm ở trong tim người.

 

Như bờ cát xa xôi, người nói: tình vô hạn, nhưng vô hạn, hỡi ôi…

Bức hình con chim đứng trên bãi biển là niềm vui nho nhỏ tháng Mười Một của tôi khi được giải trong cuộc thi ảnh hàng tháng tuần trước của International Photographic Society của World Bank/International Monetary Fund. Niềm vui ấy nhanh chóng quyện vào sự im lặng khi Diệu gởi cho tôi một bài thơ mà ba năm trước Pháp Hoan dịch từ Waka của một kẻ ẩn danh. Đó là một bài thơ rất thương mà vô tình đưa tôi trở lại bức hình con chim mang cả một khối vô cùng trên tấm thân bé nhỏ.

Con chim nhỏ và bài thơ Haiku… Như bờ cát xa xôi, người nói: tình vô hạn!, nhưng vô hạn, hỡi ôi.
Sự phù du từ con chim nhỏ bé vợi ra biển khơi tìm vĩnh cửu trên bờ cát biến dạng từng sát na mỗi khi sóng biển tràn vào, và sự phù du trong bài thơ than trách thay đổi của lòng người là một sự trùng hợp ràn rụa nước mắt.

Người nói: tình vô hạn.

Ôi, tình yêu vô hạn ư? Đó chỉ là một ý tưởng thơ mộng trẻ thơ.
Chỉ có sự vô hạn duy nhất là đấng thiêng liêng tối cao, là trời đất, là thiên nhiên, là tình thương nhân loại….

Và ngay bây giờ, điều vĩnh cửu là giây phút đứng nhìn khung cảnh của buổi sáng hôm nào trên bãi biển mặt trời chưa ló dạng, bờ cát vẫn còn một màu xanh xám chưa bị xô xát bởi ánh sáng rực rỡ của ban mai. Nhắm mắt lại, tôi vẫn thấy bóng nhỏ lặng câm của con chim lẻ trong giây phút thiêng liêng. Nó nghĩ gì, tôi chỉ thoáng câu hỏi đó, bởi vì trong đầu tôi lúc ấy cũng không mảy may một ý nghĩ nào khi tâm trí im lại nhường cho hồn lên tiếng.

Sự im lặng của khung cảnh trên bãi biển và sự thanh thoát của bài thơ đã giúp tôi thấy rõ hèn kém của cát bụi chung quanh mình, bao buồn phiền dù nhỏ nhoi trở thành bất an vùng vẫy bóng ác tà. Tôi nhìn những mặt người quanh tôi mà hoảng sợ, đằng sau lời hoa mỹ trên môi người là giả dối thiếu từ tâm. Tôi đang làm gì giữa những khuôn mặt này? Không, tôi không thuộc thế giới này của họ, tôi phải rời xa thôi.

Bạn yêu dấu,
Tôi lại phải đi thôi.
Đêm nay trăng còn khuyết, đủ để cho tôi thương sự khiếm khuyết của đời mình. Một nửa đời ngoài kia tôi không dự vào nhưng chưa bao giờ nuối tiếc. Hôm nay, những câu thơ Haiku của em tôi dịch nhỏ nhẹ nhắc tôi giữ bình yên tự tại cho mình.

Đêm đã khuya.
Bonne nuit!

Tống Mai
Nov 19, 2023

 

 

30 thoughts on ““Người nói tình vô hạn, nhưng vô hạn, hỡi ôi…” – Tống Mai

  1. Cám ơn chị cảm giác êm ả buổi sáng thức dậy được đọc và xem hình của chị.

    “Một nửa đời ngoài kia tôi không dự vào”, đó là một chọn lựa khôn ngoan của một hermit.

    1. So the wise chose the bottom of the well,
      For the darkness down there beats
      The darkness up here.
      (Rumi – Solitude)

      Ta chọn đáy giếng, vì bóng tối bên dưới thắng bóng tối ở trên kia.

  2. Bài thơ hay, không phải nó đúng mà là vì nó nối hai việc không hề liên can với nhau. Dù quên lãng mọi sự nhưng tình vẫn còn đó, càng già càng đậm.

  3. Ta chọn đáy giếng, vì bóng tối bên dưới thắng bóng tối ở trên kia.
    Em đọc đi đọc lai bài thơ này, và em lẩn thẩn, nghĩ. Cả hai cùng là bóng tối. Khác nhau không?
    Hay dẫu sao, còn thành giếng làm nơi nương náu?
    Khi đọc bài thơ này chị mường tượng hình ảnh chiếc giếng nước hay giếng cạn?

    1. Chị nghĩ đáy giếng mang nhiều biểu tượng vừa tiêu cực vừa tích cực, và một trong những biểu tượng đó là sự cô lập, khổ hạnh, ẩn dật, một nơi không danh vọng. Rumi thần sầu khi dùng biểu tượng này để nói lên sự chọn lựa giữa đời sống xã hội hỗn loạn hay đời sống khổ hạnh.

      Chị mường tượng đến một am cỏ trên núi có mây phủ quanh năm yên bình : )

  4. CANTICLE 6
    by May Sarton

    Alone one is never lonely: the spirit
    adventures, waking
    In a quiet garden, in a cool house, abiding single there;
    The spirit adventures in sleep, the sweet thirst-slaking
    When only the moon’s reflection touches the wild hair.
    There is no place more intimate than the spirit alone:
    It finds a lovely certainty in the evening and the morning.
    It is only where two have come together bone against bone
    That those alonenesses take place, when, without warning
    The sky opens over their heads to an infinite hole in space;
    It is only turning at night to a lover that one learns
    He is set apart like a star forever and that sleeping face
    (For whom the heart has cried, for whom the frail hand burns)
    Is swung out in the night alone, so luminous and still,
    The waking spirit attends, the loving spirit gazes
    Without communion, without touch, and comes to know at last
    Out of a silence only and never when the body blazes
    That love is present, that always burns alone, however steadfast.

    1. That love is present, that always burns alone, however steadfast
      Còn ở đó là anh tôi. Còn ở đó là chị tôi. Còn ở đó là em của chị tôi.

  5. Một Innesfree cho riêng mình

    Đảo Hồ Innesfree

    Tôi sẽ đứng dậy và đi ngay, đi đến Innisfree,
    Và dựng lên căn chòi nhỏ làm bằng phên tre và bùn đất:
    Tôi sẽ trồng chín hàng đậu và đóng một tổ ong mật,
    Và sẽ sống một mình giữa tiếng ồn bầy ong.

    Tôi sẽ được yên bình với những giây phút thong dong,
    Từ bức màn buổi sớm mai đến tiếng dế ca lúc chập tối;
    Ở chốn đó giờ nửa đêm mờ ảo, buổi ban trưa chói lọi,
    Và cánh chim hồng tước bay rợp bóng chiều lên.

    Tôi sẽ đứng dậy và đi ngay, cả ngày và đêm
    Và vọng về từ nơi xa tiếng vỗ bờ lặng lẽ;
    Khi tôi đứng trên đường, hay bên vỉa hè buồn tẻ,
    Tôi nghe tiếng nước xao trong tận đáy hồn mình.

    1. Đọc kỹ lại bản dịch của bài thơ Innesfree, chị phải cám ơn Pháp Hoan một lần nữa lời dịch xuất thần. Chị vẫn luôn ngả mũ.
      Hay quá!

      P.S. “Khoác áo lên non, tìm giọt chuông vàng.
      Ngày thiên thu lại vừa đóa hoa tàn.
      Vài trang thư rụng, xuống đời mang mang…

      Vứt dép theo trăng, nhìn sương nguyệt nằm
      nhìn thấu cội nguồn… Lội qua suối mộng,
      nhạt dấu chân mình,
      nhìn lại bên kia bờ vắng như không…

      Vớt cánh rong trôi, Thiền sư ngậm ngùi
      mở vuông túi vải, thả ngát tháng ngày…
      tiền thân thơ dại…
      Đường vời quê xa, lòng những mây bay…
      (Hoàng Quốc Bảo)

  6. Bài thơ này đi với tấm ảnh của M đó. Cả hai đều có một tâm hồn giống nhau. Cảm giác của người đọc và ngắm ảnh thật ngưỡng mộ

  7. Con chim nghi gi?
    Con chim nghĩ “Tình vô hạn”,
    Và con chim đã hót “Tình vô hạn, hỡi ôi”

  8. Ta không buồn
    có ai buồn hơn nữa?
    Người không đi
    sông núi có buồn đi?
    Tia nắng mỏng soi mòn khung cửa
    Để ưu phiền nhuộm trắng hàng mi
    Ta lên bờ
    nắng vỗ bờ róc rách
    Gió ở đâu mà sông núi thì thầm?
    Kìa bóng cỏ nghiêng mình che hạt cát
    Ráng chiều xa, ai thấy mộ sương dầm?
    (Tuệ Sỹ)

    Nov 24, 2023: Người chân tu cuối cùng nằm xuống.

      1. “Chút hương thơm lìa cõi trần gian lặng lẽ…
        Xin kính cẩn vĩnh biệt một vệt sáng diệu kỳ trong bóng tối nhiễu nhương lộng hành của quỷ dữ.”

        Nguyễn Hữu Thông viết đó Mai ơi.

  9. 10 bài Waka – Tây Hành Pháp Sư (西行法師; Saigyō Hōshi)
    Tháng Mười Hai 29, 2023
    10 bài Waka của Tây Hành Pháp Sư (西行法師; Saigyō Hōshi)
    Pháp Hoan | 法歡 lược dịch

    Tại sao con tim tôi
    lại nhuốm màu thắm đỏ
    của những cánh hoa trời
    khi trần gian tôi đã
    bỏ sau lưng tôi rồi.

    Chẳng phải vì trăng đâu
    làm hồn tôi nhỏ máu
    chỉ là vầng trăng cao
    như mặt người yêu dấu
    khiến lệ tôi tuôn trào.

    Thế gian bị bủa vây
    bởi bức màn tối ám
    nhưng còn đó đêm nay
    vầng trăng kia toả rạng
    khiến tôi thêm đoạ đày.

    Nơi này trong núi sâu
    không còn nghe tiếng hót
    của lũ chim trên đầu
    chỉ tiếng kêu thảng thốt
    của con cú buồn đau.

    Khi người đã đi rồi
    tôi cứ ngước nhìn mãi
    về phương đông xa xôi
    như chờ trăng mỗi tối
    hiện lên cuối chân trời.

    Ngắm nhìn vầng trăng thanh
    cành anh đào rung động
    trước cơn gió mùa xuân
    thoáng phút giây mơ mộng
    tôi thấy hoa trắng ngần.

    Bạn đồng hành của tôi
    là tiếng nước nhỏ giọt
    trong thiền thất đơn côi
    giữa những cơn bão nổi
    trên đỉnh cao ngút trời.

    Vậy thì cũng tốt thôi
    tôi hoá thành vũng nước
    bởi hàng hàng lệ rơi
    nhưng trái tim nguyên vẹn
    chứa vầng trăng rạng ngời.

    Tôi nghĩ về thời gian
    đã trôi qua lặng lẽ
    trong thoáng chốc biến tan
    hiện tại này cũng thế
    sương trên cành triêu nhan.

    Thế gian này hỡi ôi
    tất cả đều hư hoại
    như hoa đào rụng rơi
    nơi nào tôi sẽ phải
    nằm xuống khi lìa đời?

    ____________
    * Pháp Hoan dịch từ bản dịch tiếng Anh của Burton Watson trong Saigyo, Poems Of A Mountain Home. Nguyên tác thơ của Saigyō Hōshi (Tây Hành Pháp Sư, 西行法師, 1118-1190).

Leave a Reply