Aug 28, 2023 (TM)
Chị tôi, Tống Mai, khoảng ba năm trước có gửi cho tôi bài Waka (Hoà ca) này của bậc thi sĩ, đạo sư mà danh tiếng đã quá lẫy lừng Saigyō Hōshi (西行法師, 1118 – 1190). Đọc thích quá, tôi mạn phép dịch, dẫu chưa dịch Waka bao giờ. Tôi nào có ngờ đây chính là bài thơ khởi đầu cho hàng nghìn bản dịch Waka, Haiku và Kanshi sau này.
Waka (01)
Saigyō Hōshi ( 西行法師)
Kìa vầng trăng chìm dần
Phía bên kia sườn núi;
Lặng lẽ tôi ngắm nhìn
Và như trăng, đi tới
Phía tây trái tim mình.
*
Over the mountain edges
Slips the moon;
Watching it
I too enter
The west of my heart.
Waka (5)
Ở núi Yoshino
kể từ ngày tôi thấy
hoa trên cành lơ thơ
trái tim tôi từ đấy
lạc mất đến bây giờ.
Waka (6)
Không vết tích, tôi đi
vào thâm sơn cùng cốc
chốn ấy, khép đôi mi
vẫn còn nghe tiếng khóc
của nhân thế sầu bi?
Waka (7)
Nhịp đập con tim mình
hoá thành tiếng sóng vỗ
tôi thức đến tàn canh
ánh trăng qua lều cỏ
chính là bạn đồng hành.
Waka (8)
Nhìn kìa, chung quanh tôi-
những nụ hoa bung cánh
rực rỡ khắp mọi nơi;
và trên sườn núi lạnh
mây trắng nhẹ nhàng trôi.
Waka (9)
Khói từ đỉnh Fuji
nhẹ trôi theo làn gió
biến mất cuối trời kia
tâm tôi cũng thế đó
tan rồi dòng nghĩ suy!
Waka (11)
Theo lối nhỏ chảy quanh
trong lành con suối mát
dưới bóng cành liễu xanh
dừng lại trong chốc lát
tôi đứng đó tần ngần.
Waka (12)
Trăng khuya nhẹ nhàng rơi
xuyên qua căn lều cỏ
lệ trên tà áo tôi
chiếu hình trăng rành rõ
tôi ngắm nghía một hồi.
Waka (13)
O, đỉnh Suzuka!
thế giới kia ác độc
đã ở phía sau ta
và giờ đây quả thực
điều gì sẽ xảy ra?
Waka (14)
Cỏ dại mọc dẫy đầy
xung quanh căn lều cỏ
sương thu rụng đó đây
là một vòng ngọc nhỏ
của trăng lạnh đêm này.
Waka (15)
Trong khe núi lặng im
vầng trăng tâm sáng tỏ
mọi vật ở xung quanh
tôi nhận thức rành rõ
với gương sáng bên mình.
Waka (16)
Ôi nụ hoa trên kia
khi lìa cành theo gió
xin hãy mang tôi đi
trái tim này mệt lữ
bởi nhân thế sầu bi.
_________
Pháp Hoan dịch từ bản dịch tiếng Anh, nguyên tác thơ của Saigyō Hōshi (Tây Hành Pháp Sư, 西行法師, 1118-1190).
* * * * *
* * *
Đêm nay tôi đăng lại bài viết trên từ blog của Pháp Hoan, đúng hơn, tôi muốn nương tựa vào những Waka thanh thoát mà Pháp Hoan đã dịch để tìm yên tĩnh cho mình. Phía tây của tâm mình, đó là nơi yên tĩnh, đó là nơi tôi khao khát được trở về.
Bàng bạc trong những bài thơ mà em tôi viết và dịch là tia hy vọng, là sự can đảm đứng huy hoàng trên khổ đau, trên cô độc, trên tăm tối của lòng người, và trên một thế giới tan nát.
Đêm đã khuya.
Bonne nuit!
Tống Mai
Tôi bưng mặt trong hai lòng bàn tay
có phải để khóc đâu
Tôi bưng mặt để giữ cho ấm áp sự cô đơn
hai bàn tay chở che
hai bàn tay nuôi dưỡng
hai bàn tay ngăn cản
sự ra đi hờn dỗi của linh hồn
(Thích Nhất Hạnh)
“Trong sự tranh chấp không ngừng nghỉ giữa khoa học và tôn giáo, lý trí và đức tin, ánh sáng và bóng tối, đam mê và tội lỗi…có một ranh giới mong manh cho linh hồn tôi trú ngụ, và tôi gọi đó là nghệ thuật.”
(Pháp Hoan)
Một nơi chốn yên nghỉ cho chị. Cám ơn cậu bạn nhỏ của Mai
Trăng 13 đêm nay đã về hướng tây, Chị ơi! Hảy gởi vào đó một tia sáng, thì theo em nghĩ tia sáng đó sẽ tồn tại thật dài…. ????
Cám ơn Trọng đã nhắc chị và chị cũng cám ơn đã có những người em như thế.
Chị đang đợi trăng rằm đêm mai, một super blue moon hiếm có của năm này cho một nghi thức của sự thức tỉnh và gội rữa.
Cám ơn Pháp Hoan. Cám ơn Mai đã nhắc lại phía tây của tâm mình là yên tĩnh, là bình yên.
Sois tranquille!
Je sais la peine
Je sais les pleurs
Et les pensées
Que les mots ne peuvent apaiser
Je sais l’absence
Je sais le manque
Et les regrets
Les souvenirs
Qu’il faut revivre
Et partager
Je sais tout ce qui est
Pour toi
Sois tranquille
Tout va bien
Sois tranquille
Je suis serein
Je repose en paix
Je sais le temps
Je sais les heures
Les nuits passées
Que les rêves ne peuvent soulager
Je sais l’effort
Et le courage
À retrouver
Se souvenir
Qu’il faudra vivre
Et continuer
Je sais tout ce qui est
Pour toi
Sois tranquille
Tout va bien
Sois tranquille
Et n’oublie pas
N’oublie pas
Je suis là
Je suis là
Bản nhạc favourite của Mai.
Sois tranquille.
Merci!
Et n’oublie pas il est toujours là
La vie, c’est lui.
Tống Mai ơi,
Trong 16 bài thơ của Tây Hành Pháp Sư chị chấm nhất là bài số 13 vì tâm trạng giống như của chị.
Ngoài kia có nhiều con “ma” đang đi lên từ địa ngục vì bây giờ là mùa Vu Lan.
Cầu nguyện cho thế giới luôn được an lành trong vòng tay của chư Phật Bồ tát nha ????????
Chị làm Mai phì cười.
Mai chưa hề gặp ngạ quỷ từ âm ty, chỉ gặp ma người ở ngay trên trái đất này thôi.
Waka (7)
Nhịp đập con tim mình
hoá thành tiếng sóng vỗ
tôi thức đến tàn canh
ánh trăng qua lều cỏ
chính là bạn đồng hành.
Nơi em ở vào tháng Tư có hôm Trăng chưa tắt mà ngôi sao Mai đã xuất hiện, cùng lúc treo lơ lửng ở góc trời. Một hôm thức giấc, qua khung cửa sổ, Trăng huyền hoặc và ngôi sao Mai sáng lấp lánh lặng lẽ tỏa ánh sáng mờ ảo tràn ngập căn phòng, bao bọc lấy em. Em nằm lặng yên ngắm nhìn, lòng chan hòa một cảm giác được che chở và thầm nghĩ: Ngày mới tốt lành. Em xin gởi chị và Pháp Hoan lời cầu chúc:
“May the sun bring you new energy by day,
May the moon softly restore you by night,
May the star shine upon the end of your road,
May the waves wash away your worries,
May you walk gently through the world and know its beauty all the days of your life.”
Cám ơn em tôi.
Sao Mai (cũng là sao Đêm) chính là planet Venus, là ngôi sao sáng thứ nhì sau mặt trăng, còn được gọi là “the light-bearer” khi Venus xuất hiện vào buổi sáng dưới cái tên Morning Star trước khi mặt trời mọc phương Đông, và dưới tên Evening Star sau khi mặt trời lặn phương Tây.
Người ngắm trăng hay trăng ngắm người? Nào ai biết? Chỉ biết trăng và người dường như đồng cảm và như rồi sẽ hòa lẫn vào nhau!
Ý nghĩ của Khoa thật hay làm chị ngẩn người.
Bỗng nhiên chị nghĩ đến bài thơ của Pháp Hoan:
Dưới ánh trăng dịu hiền là nụ cười Đức Phật.
Thật hay, xin cảm ơn Tống Mai đã giới thiệu!
Cám ơn Như Mai!
Pháp Hoan là một thiên tài quí hiếm.