July 19, 2021 (TM)
Tôi đã từng biết sự im lặng của biển khi vấp phải bóng đổ của mình trên bãi cát lúc bình minh.
Tôi đã từng thấy biển xóa đi dấu chân đôi lứa và sóng biển lùi lại trong đôi mắt người con gái trong bài thơ của Jacques Prévert. Tôi đã thấy sự trùng hợp giữa tăm tối của lòng người và sâu kín của biển cả mà không ai có thể lường được trong Fleur du mal của Baudelaire. Tôi đã nghe được sự im lặng ngột ngạt của biển trong Meersstile (Quiet Sea) của Goethe và trong bản nhạc mà Schubert phổ bài thơ này của Goethe. Tôi đã đọc được linh hồn của biển trong thơ Prévert, Baudelaire, Dante, Goethe, Paul Valery …, trong Adagio, Avec le temps, Nước Mắt Rơi … trong Bach, Liszt, Exupéry, Hermann Hesse, André Gide ….
… và hơn bao giờ hết sự im lặng trong Le Silence de la mer của Vercors.
Bạn yêu dấu,
Hãy đọc lại với tôi một đoạn tôi viết về Silence de la mer trước khi tôi kể những gì tôi trải nghiệm trên biển vắng mấy tuần trước. Tôi không đừng được khi quay lại với phim này mỗi khi thấy biển:
Bonsoir.
Đêm nay trời gió quá, biển đang giận dữ ngoài kia.
Điều mà tôi yêu nhất ở biển là sự im lặng, không, tôi không nói đến sóng biển mà nói đến những gì ẩn khuất bên dưới, những gì ta cảm nhận được. Biển im lặng thật nhưng ta phải biết lắng nghe.
Adieu.
Thế rồi người sĩ quan SS quay đi và truyện chấm dứt với ánh mặt trời xanh xao yếu ớt qua màn sương mỏng lạnh lòng người ở lại … bỏ tôi sững sờ treo tức tưởi trên một trái tim tan nát. Suốt cuốn sách là một phòng khách trong thế chiến thứ hai, một người đàn ông ngồi trên ghế bành bên lò sưởi, đối diện là người cháu gái có gương mặt nghiêm nghị, lạnh lẽo bất động, mải mê đan len, im lặng không một lời. Thế rồi một buổi tối, người sĩ quan xuất hiện như thường lệ, nhưng lần này để vĩnh biệt sau khi báo tin mình sẽ thuyên chuyển đến vùng chiến tuyến mà chàng nghĩ đó là địa ngục, do thất vọng khi biết rằng mục đích xâm chiếm Pháp của Đức là để tiêu diệt chứ không phải xây dựng. Và cô gái, đau đớn vì tin sét đánh đến đổi thốt lên tiếng vĩnh biệt, adieu, tiếng nói đầu tiên và cuối cùng cô dành cho người sĩ quan sau bao lâu che dấu mối tình mãnh liệt dưới bề mặt lặng lẽ. Le silence de la mer! Biển có im lặng bao giờ!
Hiển nhiên, sự im lặng trước kia, ẩn dưới mặt nước hiền hòa, là những con thú vùng vẫy – là sức sống mãnh liệt, là khao khát, là ý tưởng được phóng thích không kềm chế. Nhưng dưới sự im lặng của ngay giây phút này, Ah! là cả một sự che đậy khủng khiếp …
Thế còn cuốn phim?
Tôi muốn nói đến bản nguyên thủy của nó, phim đen trắng do Jean-Pierre Melville đạo diễn năm 1946, hai năm sau khi cuốn truyện được xuất bản lén lút thời Nazi chiếm đóng Pháp. Có những cảnh làm đau lòng, nhất là cảnh người sĩ quan gục đầu lên tay mình trên khung sưởi, cô độc đến thảm, ánh sáng từ lò sưởi yếu ớt chỉ đủ để hắt lên bờ vai đang gục xuống; một cảnh khác nữa là cảnh cuối khi người cháu gái ngồi trong phòng ăn buổi sáng sau khi người sĩ quan Đức đã ra đi, ta thấy trên tấm khăn quàng màu trắng vắt ngang bờ vai của cô có vẽ hai bàn tay vợi nhau nhưng không chạm được nhau.
Đó là những gì tôi viết về cuốn truyện và phim Le Silence de la mer năm kia. Hôm nay, tôi gởi cảm nhận của mình những ngày trên biển vừa qua để thấm thía thêm cuốn phim rất thương này, như một lời cầu nguyện cho sự hòa giải giữa con người.
Những ngày ở với em tôi cạnh vùng biển, dường như tôi không ngủ vì thao thức chờ đợi. Mặt trời lên lúc 6 giờ sáng nên tôi phải ra trước một tiếng để đón blue hour, giờ mà trời xanh đậm một màu kỳ lạ trước khi ánh sáng đầu tiên của ngày phá vỡ bóng đêm. Lúc đó, biển im lặng lắm, mặt nước lùi xa để lại bãi cát mịn mênh mông lóng lánh bóng của những con chim biển đứng im lìm bên nhau, có con tách riêng một mình bất động nhìn ra chân trời, tôi tự hỏi không biết trong chiếc đầu bé tí chứa những điều gì. Bầu trời có màu xám xanh và gạch nối giữa màu trời và màu biển mờ sương hòa vào nhau không ranh giới.
Cảnh đó đẹp lắm!
Màu xanh xám dịu dàng của đêm tàn dần dần chuyển qua màu hồng của hừng đông. Trong phút chốc, thủy triều tràn lên và lấp đi bãi cát mênh mông đẩy những con chim nhỏ vào bờ. Tôi nhớ mình không nghe một âm thanh nào, tuyệt đối không một âm thanh. Sự im lặng của biển cả như một mãnh lực làm im bặt những ý nghĩ trong đầu, để lại một khoảng trống bình yên.
Tôi thấy thấm thía sự hiện hữu thật sự của mình ngay phút giây đó. Tôi biết rất rõ tôi đang ở đâu khi trong đầu những tiếng nói xôn xao bị sự im lặng của biển và của những con chim im lìm làm ngưng lại. Tôi đang ở đây, đang có mặt ngay giây phút này và biết lòng mình đang êm ả lắm.
Sự yên tĩnh làm ứa nước măt. Những nốt lặng, ghost notes của một Andante Cantabile của Tchaikovsky tôi hay nghe khi chiều xuống hiện rõ trong hồn. Những gì xảy ra trước mắt thật nhiệm mầu. Tôi còn muốn một sự trọn vẹn nào khác hơn nữa đâu.
Những ngày kế tiếp, tôi và em tôi không bỏ lỡ một blue hour nào trước bình minh. Tôi ra biển ba lần mỗi ngày để đón sự thay đổi màu sắc và âm thanh ở những thời khắc khác nhau: sáng, trưa và tối.
Cùng những con chim đứng im lìm trong bóng mờ của ngày chưa rạng, tôi đang chờ ngày trở lại để đứng cùng.
Bạn yêu dấu,
Đêm đã khuya.
Ngủ yên!
Bonne nuit!
Tống Mai
July 19, 2021
Tôi có thể đứng im cùng những con chim biển chờ rạng đông
“Bầy chim bỏ xứ”
“Khuyên đời bằng một khúc dao ca”
Trong sự im lặng của biển cả
Tôi có thể đứng yên chờ những con chim bay về tổ
Nhưng có bao giờ chúng tìm được nơi để trở về
Có một vật gì mỏng manh
Và tôi thấy thương những sợi lông vũ
Của một con chim có lẽ bị trúng thương
Rơi xuống nằm chết một nơi nào đó
Trong sự im lặng của biển cả
Tôi muốn đứng im để chờ mình trở về
Đọc nao lòng. Hay và đẹp quá Mai ơi. Em ước có ngày cùng chị ra biển.
Ai chụp hình của chị trên biển thấy thương quá, nhất là hình chị cúi nhìn sợi lông vũ. Chị Hạnh chụp có phải không?
Biển California rực rỡ nhưng sáng sớm im vắng nên chị và Hạnh ra mỗi sáng trước khi đi chơi một nơi nào. Những tuần ở đó chỉ có biển và biển. Đúng rồi, đó là những hình Hạnh chụp at candid moments.
Có ngày chị sẽ đưa KA ra biển tìm “les pas des amants” : )
Chúc mừng em đã ngộ:
“Tôi thấy thấm thía sự hiện hữu thật sự của mình ngay phút giây đó. Tôi biết rất rõ tôi đang ở đâu khi trong đầu những tiếng nói xôn xao bị sự im lặng của biển và của những con chim im lìm làm ngưng lại. Tôi đang ở đây, đang có mặt ngay giây phút này và biết lòng mình đang êm ả lắm”
lqa
Cám ơn anh Ân.
Nhưng không đâu, em cứ bước vào bước ra cửa “ngộ” đó mãi dù đã nằm lòng bài thơ tâm đắc :
Tôi không ngủ mơ đâu
Ngày hôm nay đẹp lắm thật mà
Em không về chơi trò bắt tìm nơi quá khứ
Chúng mình còn đây, hôm nay, và ngày mai nữa
Đến đây
Khi khát chúng ta cùng uống ở một giếng nước thơm trong
Ai nói cho em nghe rằng Thượng Đế đã bằng lòng cho con người khổ đau đứng dậy hợp tác cùng người?
Chúng ta đã từng nắm tay nhau từ muôn vạn kiếp,
Khổ đau vì không tự biết là lá là hoa
Em hát ca đi. Bông cúc cười theo em bên hàng dậu,
Đừng bắt chúng tôi nhúng hai tay vào vôi cát
Những ngôi sao trời không bao giờ xây ngục thất cho chính mình.
(Nhất Hạnh)
Bài viết và hình ảnh rất tuyệt!
Cảm ơn Mai nhưng biển của anh ở Quảng Ngãi.
Bài viết hay quá em ạ.
Biển cuả em, yên lặng, vì em đứng một mình, biển của Tân ồn ào vì T. luôn có T.!
: )
Em cám ơn anh Tùng.
Cám ơn anh Tân. Khi nào em về cho em đi biển Quảng Ngãi.
May quá, em vẫn còn có biển ở Lăng Cô và biển ở đất nước em đang sống nữa : )
“Silence de la mer” làm Diệu nhớ đến bài hát “Muôn trùng biển ơi” của anh Sơn
những đôi cực:
Biển ơi
Có người im lặng, có người vui đùa
Là tại sao
Có người im lặng, có người vui đùa, giữa cuộc vui
Bờ xa có người im lặng
Biển ơi
Là tại sao có tình ân cần
Có tình không tình giữa vực sâu
Biển ơi
Có người im lặng
Biển ơi
Có người muôn trùng
Có người xa vắng.
Hay quá!
Bài hát quen quen. Lần đầu tiên Mai biết bài này là tại sao lần đầu tiên Mai mới biết lạ quá. Thì ra nó có trong CD “Cho Đời Chút Ơn” của Trinh mà Mai không nhớ.
Ôi chao giọng Trinh trong bài này!
Biển ơi!
Cát mòn thân rồi. Gió mòn thân rồi
Gió mòn. Cát mòn.
Muôn Trùng Biển Ơi – TCS
Trịnh Vĩnh Trinh
youtube.com/watch?v=_LklC5Gqsdg
“Bờ xa có người im lặng
Biển ơi
Là tại sao có tình ân cần
Có tình không tình giữa vực sâu”
Yên lặng mênh mông.
Một ân sũng mà thượng đế đã ban cho.
Chúc mừng chị về sự trọn vẹn này: Thấy !
Im lặng làm tan biến tất cả, mọi thứ đều trở nên trong suốt.
Và đó chính là chất thơ của hiện hữu có phải không.
Thật vây, trước những hình ảnh của Mai, một lần nữa những cảm xúc của “Le Silence de la mer” lại trở về, rằng nó vẫn luôn hiện hữu.
Có nhiều cách hiểu khác nhau, nhưng trong im lặng ta có thể tìm thấy thứ mình cần…, những thứ mà nó sẽ khắc ghi trên sự im lặng này. Nó chưa bao giờ phản bội ai.
Biển có thể là một sự im lặng, bề ngoài biển lặng nhưng trong sâu thẳm nó đọng lại những tiếng ồn ào, những dòng chảy, những xung động tột độ…, như cảm xúc của con người.
Dưới cái nhìn nào đó, “Le Silence de la mer” đáng suy ngẫm cho những tháng ngày hiện tại, trong ước mong gìn giữ những tình cảm của con người.
Merci bạn tôi !
Chưa bao giờ cần đến sự hòa hợp giữa người và người như lúc này phải không?
“Đời đã cho tôi một ngày
Nhìn thấy gian manh loài người
Từ đó tôi hằng biếng vui chơi …”
(TCS)
Ôi… Không nói thêm được lời nào nữa ngoài cảm ơn chị thật nhiều.
Chị cám ơn Hà hiền lành!
Chị Mai,
Ai cũng cảm thấy nhỏ nhoi trước biển, đứa con nào cũng không lớn khỏi tình thương của Mẹ. Ma mère est ma mer, et vice versa!
Biển của chị
Biển có ngày cuồng nộ
Biển có buổi bình yên
Biển lắm khi tàn ác
Biển nhiều lúc bao dung
Từng làm cơn bão lớn
Đập đổ, nát, tan hoang
Vẫn cưu mang mầm sống
Trong những đợt sóng ngầm
Những chuyến đi vô định
Đưa ta đi thật xa
Ra ngoài vòng phiền muộn
Để ta về với ta
Mỗi khi trong lòng bão
Về với biển bao la
Về lắng nghe biển hát
Để tìm thấy lại mình
Biển muôn đời sóng vỗ
Ta cuối đời về đâu?
-An
Cám ơn An, bài thơ hay quá, hay từng câu một. Bây giờ chị mới biết được chất thi sĩ trong An.
Warm sun, blue sky, song of the birds, sound of the waves…Those were the Kodak moments!
: )
con lại chú ý tới mấy con chim trên biển đó cô.
bầy chim bỏ xứ
tứ tán chao nghiêng
như phận người Việt
muôn đời chưa yên
Chào con sóc sau vườn của cô.
Thì ra sáng nay nó ngồi thật lâu trên cành cây sồi để làm những câu thơ rất hay này, những câu thơ nói lên những gì cô muốn nói trong bức hình thứ hai.
Những bức hình biển của chị đẹp quá. Ai chụp chị vậy?
Chị Hạnh chụp đó Hạnh.
Cảnh đẹp thì nhất định hình phải đẹp phải không? Đất nước này đẹp quá, càng thấy nhiều càng thương không nơi nào sánh được. Pray to God cho mình đủ thời gian để thấy trước khi mình tan biến.
I have told you again and again—
go to that inner silence!
But still, you do not hear me.
Give me one night
And I will give you a thousand in return—
Don’t sleep!
(Rumi)
Có một “Blessing Moon” đêm nay rằm tháng Bảy.
Mai còn gọi trăng tháng Bảy là “Meditation Moon” hay “Silent Moon”
Mai thật đúng là say mê biển:
“Tôi ra biển ba lần mỗi ngày để đón sự thay đổi màu sắc và âm thanh ở những thời khắc khác nhau: sáng, trưa và tối…. Cùng những con chim đứng im lìm trong bóng mờ của ngày chưa rạng , tôi đang đứng chờ ngày trở lại để đứng cùng“.
Và trong những lúc đắm theo nét đẹp và bao la của biển trời vào những lúc đổi thay sắc màu khác nhau cùng với sự xuất hiện lao xao của bầy chim biển thì tâm hồn lại được thanh thản và yên bình. Mai viết lại suy tưởng của mình về cuốn phim và cuốn truyện rất hay “Le silence de la mer“ mà Mai đã giới thiệu mấy năm trước như những lời thơ thật hay và sâu sắc vô cùng.
Mai luôn có những ý tưởng và những bài viết làm nao lòng người như thế. Chỉ biết nói lời ngưỡng mộ bạn mình cũng như cám ơn Mai thật nhiều về những gì nên thơ và tốt đẹp mà Mai đã chia sẻ.
Thân thương,
MN
** Ng thích nhất hai hình “Bầy chim bỏ xứ“ và hình thứ tư “Trong sự im lặng của biển cả”.
Những hình của Mai do Hạnh chụp cũng rất đẹp.
Ôi trời, gần 3 giờ sáng ở bên kia mà có một người chưa ngủ. Có lẽ tại trăng tròn.
Va dormir Nguyệt ơi.
Bonne nuit!
Sister Moon – Sting:
youtube.com/watch?v=TS0oP1FkGFA
P.S. Nguyệt chọn bức thứ tư rất hợp với Mai. Đó là bức Mai thích nhất, biển rất nhạt hôm đó vì golden hour đủ để màu xanh của biển ửng lên dìu dịu nhẹ, rồi có một người đi dạo xa xa làm một chấm phá nổi bật lên vừa đủ để thêm phần thơ mộng làm Mai chú ý ngay. Nếu không có chấm nhỏ màu đen đang chuyển động đó, chắc khung cảnh sẽ không hồn
Chắt chiu, trân trọng chữ và lời.
Như một bài thơ đẹp!
Kudos!
Có người cúi mình cảm ơn.
Silence de la mer
Erik Satie – Gnossienne No.1
youtube.com/watch?v=2nZS7HsTX0o
…. Adieu.
8/1/2021 Sương Phạm viết cho tấm hình “Trong sự im lặng của biển cả” – Vì (bạn đang ngồi trên lưng con cá sấu bằng đá, đuôi của nó nhận chìm trong cát)
Cá sấu ơi, đôi ta là tri kỷ
Bởi ngoài kia sóng biển đang trào dâng
Cánh buồm xa, mà bờ cát thì gần
Ta bên bạn, xẻ chia lời gió hú
Thì ra tảng đá đó có hình thù của một con cá sấu, giống thật : )
Cám ơn Sương bài thơ rất hay.
Le Silence de la mer:
youtube.com/watch?v=4tESEGRrp4c
chị ui chị có dùng fb không ạ, em là Huong Chip , em có review phim này ah
Thật đáng tiếc chị không đọc được review của Hương vì chị không chơi Facebook Hương ạ.
Chị nghĩ cả 2 versions của phim Silence de la mer đều đẹp, mỗi phim có một cái hay đẹp riêng, nhưng cuốn đầu tiên đen trắng thì chi tiết rất gấn với cuốn truyện. Chị xem đi xem lại nhiều lần, đó là một cuốn phim duy nhát ám ảnh mãi.
Chị gởi Hương blog viết lúc 2017:
https://khungcuahep.com/ke-sach/doan-cuoi-le-silence-de-la-mer-im-lang-bien-ca-tong-mai.html
Cám ơn Hương đã tình cờ vào đây.