Sept 11, 2022: In memory of 9/11 tôi đăng lại tùy bút chuyến đi vào Ground Zero ở New York và Empty Sky Memorial ở New Jersey tháng Tư 2018 của mình (TM)
* * * * *
* * *
Tôi thức dậy sáng nay giữa một bầu trời trống rỗng. Máu trên đường, máu chảy xuống, tôi nghe như máu trong cơ thể mình đang khóc trên mặt đất … I woke up this morning to an empty sky, blood on the streets, blood flowin’ down, I hear the blood of my blood cryin’ from the ground.
Bản nhạc nói đến 9/11, rồi đến cánh đồng của Jordan, nơi có cây thiện và ác, nơi có Cain và Abel trong The Book of Genesis, nơi có những niềm tin tôn giáo chia lìa. Tôi muốn có một nụ hôn của em, tôi muốn họ phải trả giá tội ác của họ. Em ơi, sáng nay khi thức dậy, tôi thấy mình ở giữa một bầu trời tan nát !
Bản “Empty Sky” của Bruce Springsteen viết cho 9/11 vang lên trong đầu khi tôi đứng trước đài tưởng niệm Empty Sky Memorial ở Liberty State Park, New Jersey sáng hôm kia. Bản nhạc được dùng để đặt tên cho đài tưởng niệm 749 người dân New Jersey trong số 2,996 người tử nạn trong khủng bố 9/11. Lúc đó trời còn tối, 5 giờ sáng thì phải, bầu trời còn mang màu đêm xanh thẳm. Hai bức tường nằm song song bên nhau u tịch giữa trống trải làm chùng lòng. Các bạn trong nhóm nhiếp ảnh đi cùng tụ tập trước đài chăm chú đợi mặt trời hiện ra giữa hai bức tường hướng về phía bên kia bầu trời Manhattan Ground Zero, nơi tòa tháp Twin Tower tọa lạc trước khi sụp đổ để chụp hình. Có cái gì phảng phất tương tự giữa hai bức tường trước mặt và bức tường Black Wall ở Washington DC nơi khắc tên những người tử trận ở Vietnam. Trong bóng đêm ảm đạm, tôi bỗng thấy buồn. Mục đích của tôi đến đây sáng sớm như thế này cùng với nhóm nhiếp ảnh không phải là để chụp hình hay sao. Thế mà tôi quên mất mình đến đây làm gì, chỉ thấy tần ngần cảm giác một nghĩa trang. Trời còn màu xanh đậm của đêm, ánh sáng từ ngọn đèn dưới chân tường hắt vào tên những người tử nạn có mãnh lực đẩy lùi những mong muốn. Tôi chụp vội vài tấm rồi loanh quanh ra bến phà hoang phế phía sau nhìn ra thành phố Manhattan bên kia sông lấp lánh trong đêm. Những cọc gỗ đen cũ kỹ làm thành một xà lan doi ra giữa sông, những dãy đèn uốn cong rất đẹp dọc hai bên làm nên một London Bridge trong “Valse dans l’ombre.”
Tôi không quên buổi sáng Twin Towers sụp đổ. Đang làm việc trong sở thì có lệnh tất cả nhân viên phải ra về ngay vì sở nằm cách White House chỉ một bloc. Có tin White House sẽ là mục tiêu khủng bố kế tiếp. Về đến nhà tôi mở TV ra và khóc thét lên khi thấy những gì trên màn hình: máy bay lao thẳng vào Twin Towers và nổ tung, tòa tháp cháy rụng xuống chầm chậm. Tôi hoảng hốt lao ra khỏi nhà, chạy qua nhà hàng xóm, vừa chạy vừa khóc như chính tôi bị nạn, they’re dying, they’re dying horribly, what’s going on, somebody please tell me … Người hàng xóm chạy ra ôm tôi mang vào nhà, lấy nước bắt uống và tôi khóc ngất trong tay bà.
Hôm đó tôi mới hay mình đã yêu đất nước này biết bao.
Tôi vừa thấy bên này sông Hudson, hai bức tường Empty Sky nằm song song ngửa mặt lên bầu trời tìm bình yên, trong khi mặt trước hướng về phía Đông tìm tự do từ một Freedom Tower bên kia sông. Đó là một khung cảnh đầy ý nghĩa.
Tống Mai
Apr 10, 2018
(Viết và nghĩ đến Kiều Lan, Christine, Thúy, Lệ Ty và các bạn trong Hội Nhiếp Ảnh vùng Hoa Thịnh Đốn Vietnamese Photographic Society VNPS trong buổi photography field trip ngày thứ Bảy Apr 10, 2018 ở New York. Tôi không chăm chú chụp hình lần này, đầu óc lãng đãng một New York state of mind. Hôm đó lạnh và gió nhiều, chúng tôi đi bộ ít nhất là 7, 8 miles trong một ngày quanh Manhattan, những địa điểm chụp hình Kiều Lan dẫn đến: Empty Sky Memorial, Ground Zero, Transportation Hub, the Oculus, China Town, Brooklyn Bridge, Brooklyn Park và Manhattan Bridge. Tôi mệt và lạnh, nhưng vui trong lòng. Đời vẫn có những nghệ sĩ tận tụy và chân tình như Kiều Lan, như Christine. Đó là những người bạn dễ thương. Làm sao tôi nói cho những người bạn đó biết tôi quí họ vô cùng).
EMPTY SKY MEMORIAL – LIBERTY STATE PARK
NEW JERSEY
Empty Sky Memorial at the break of dawn
Steel beams recoverd from World Trade Center ruins
Liberty State Park old ferry dock facing Manhattan skyline
NEW YORK GROUND ZERO
Part of the pool “Reflecting Absence”
Transportation Hub – The bird-like structure of the exterior of the Oculus
The Oculus (white wings echoes the Greek Phoenix myth of rebirth from ashes)
The Oculus with the “Wedge of Light”
The Oculus with the “Wedge of Light”
Freedom Tower
BROOKLYN BRIDGE, MANHATTAN BRIDGE, BROOKLYN PARK
Thật là khâm phục Mai và các bạn. Mình chưa đến những chỗ này lần nào. Chưa hề qua cầu Brooklyn. Thế nào cũng phải đi một lần cho biết. Chắc Mai phải bắt đầu đi từ lúc nửa đêm, hay phải ngủ qua đêm ở NY. Ảnh đẹp tuyệt vời. Bài hát của Bruce Springteen cũng làm mình nao lòng. The Boss cũng là dân NJ, mình nghe nhạc của ông một đôi lần thấy không hợp nhưng sẽ tìm nghe bài hát này.
Cám ơn Hà.
Mai và một nhóm hơn 40 người đi từ 12g đêm thứ Sáu, 4 tiếng trên xe bus thuê riêng, ghé New Jersey Empty Sky Memorial rồi mới vào Manhattan, ở đó cho đến 11g đêm lên xe về lại DC lúc 3 giờ sáng Chúa Nhật. Hai đêm ngủ trên bus chứ không ở lại đêm New York. Đi như vậy mệt lắm Hà ạ, nhưng chỉ có cách đó mới đi được cả group không phải tốn khách sạn, chụp hình được bình minh và hoàng hôn, mặt trời lên và xuống.
Thỉnh thoảng Mai lên NY như vậy, lấy Amtrak lúc 3 giờ sáng, đến NY 7g sáng, 10g đêm lên Amtrak trở về. NY ban đêm đẹp không tưởng, Ground Zero huy hoàng hơn trước 9/11. Đã lâu Mai không lên NY nên lần này sửng sờ vì càng lộng lẩy giống một Marilyn Monroe.
Lần sau ghé NY Mai sẽ đến Brooklyn Botanical Garden. Mai cũng mê Metropolitan Museum. Hà may mắn ở sát NY nên đi museum ở đó thích quá phải không.
Đi chơi kiểu của Mai mình không chịu nổi. Công nhận phái đoàn nhiếp ảnh gia này nội công thượng thừa quá.
Mai cũng không cảm The Boss lắm.
BTW, New Jersey có nhiều ca sĩ nổi tiếng ghê: Frank Sinatra, B. Springsteen, Paul Simon, Bon Jovi, Whitney Houston, Sarah Vaughan, Dionne Warwich, Tony Bennett, Connie Francis, Celia Cruz …
Mấy ông nghệ sĩ giàu rủ nhau sang ở NJ cho đỡ đóng thuế NY đó mà.
Đã đến Brooklyn, nếu có thì giờ Mai ghé Brooklyn Botanical Garden, rất đẹp.
Mai et l’architecture.
Dưới ông kính của Mai, lần đầu tiên được nhìn thấy NY quá đẹp trong từng góc cạnh khác nhau, ngày và đêm. Có vậy mới biết những cái nhìn đa dạng sắc sảo cùng khiếu thẩm mỹ của Mai không chỉ giới hạn trong một phạm trù.
Có phải chính tâm hồn tác giả đã tạo nên tác phẩm.
Khen tặng và cám ơn Mai.
Cảm ơn chị Mai. Bài viết lúc nào cũng chan chứa tình cảm và hình chụp rất đẹp. Lan rất thích Empty Sky Museum. Buổi chiều chụp hình ở đó cũng rất là đẹp.
Sẽ trở lại nhưng không vào New York mà lấy ferry qua Ellis Island. Tony Sweet offers workshop ở đó mỗi năm. Rất là tò mò muốn qua chụp hình.
Nín thở vì đẹp quá!
Em cũng muốn lập lại đều anh N.H. nói : Có phải chính tâm hồn tác giả đã tạo nên tác phẩm .Anh ấy nói hết dùm em rồi .
Văn của chị hay quá, với cách dùng những từ ngữ thật đẹp và chính xác để diễn tả.
Được đọc một bài viết đầy cảm xúc và được ngắm những tấm hình được lấy ở những góc độ quá tuyệt. Cám ơn chị Tống Mai rất nhiều.
Wow chi Mai…chi chụp những góc cạnh đẹp quá..Empty sky chup tuyet voi.
Aww, cám ơn DungNguyen!
Chị TMai và chị KLan thân mến,
Cám ơn chị KLan đã forward cho mình bài của chị TMai về chuyến đi NYC . Mình rất mừng được tin chị đã đỡ mệt , có thể viết bài và gửi hình về chuyến đi NYC vừa qua. Hôm đó thấy chị mệt lả lại trời lạnh , mình ấy náy quá , nhưng không dám tới gần vì sợ làm rộn chị , về nhà cứ tự hỏi có ai đưa chị về không hay chị phải tự lái xe , mình hôm đó đi nhờ xe nên bị hối hả đẩy lên xe.
Bài viết của chị lúc nào cũng làm mình xúc động và những ảnh chụp thì quá đẹp , lại phải cho vào archives để giữ làm kỷ niệm.
Chúc chị TMai sớm lấy lại sức và 2 chị vui mạnh.
QMai
Mai luôn cảm động những comment rất kind của chị dành cho những bài viết của Mai và cám ơn chị lúc nào cũng để thì giờ đọc những bài viết đó. Chuyến đi NY lạnh và mệt thật, đến nửa đêm thì Mai lả người vì jetlag của chuyến đi VN ngay trước đó nhưng không phàn nàn tí nào vì ai cũng vui cho đến phút cuối chia tay. What a nice group phải không?
Cám ơn Thư chịu khó đọc những gì chị viết.
Đẹp!
Bravo & Thank you, chị Mai
Thật là cảm động bài viết của chị về biến cố 9/11. Empty Sky Memorial và Ground Zero quá tĩnh lặng, trang nghiêm và u uẩn.
Tối hôm nay em đi tham dự buổi lễ Mandala. Đó là một buổi lễ tụng kinh để cầu an cho người bệnh khổ, cầu siêu cho người quá vãng. Trong khi làm lễ em đã nhớ đến bài viết của chị, những bức hình chị chụp và em đã tụng kinh hồi hướng cho những vong linh vô tội. Về đến nhà em vội viết những dòng chữ này cho chị. Mai à, tác phẩm của chị đã bắt đầu gây ấn tượng và cảm xúc trong lòng người rồi đó. Hãy vui và cố lên nhé!
Em,
Tí
Thương!
Doc bai viet cua chi Mai lam PAnh cung nho lai nhung hinh anh dau thuong cua ngay hom do.
Cam on chi Mai da cho xem hinh dai tuong niem Empty Sky Memorial va nhung hinh that dep o New York.
PAnh
NY rực rỡ và lộng lẩy dưới ống kính của Mai, “like a phoenix rising from the ashes”.
Trong mấy hình chụp NY ban đêm của Mai chỉ có 2 hình cuối (với f/16) là có “starburst effect”, còn mấy hình kia cũng với S=30s nhưng A=f/11 nên không thấy starburst.
Hồi đó kỷ thuật chụp của Mai đang còn yếu anh Tùng ạ. Chụp với crop camera nên muốn có starburst thì aperture phải hơn F11.
Mai ơi, Th cám ơn Mai cho Th đi dạo 1 vòng, thật là đẹp, thật là rõ ràng và có lúc nghẹt thở luôn, mê quá, cũng chừng đó khung cảnh, mà sao Mai tiên nữ hay phù thủy mà làm lòng người ngất ngây.
Bao nhiêu công lao cả người Mai lặng lẽ làm việc, mà Th chỉ ngồi nhà mà hưởng tất cả thâm thùy từ trong Mai ra, Th cám ơn Mai vô cùng,
Th .
Chi Tong Mai men,
Dem nay Em khong ngu duoc. Em doc lai bai chi viet ma Em khong ngung suy nghi den ngay 9/11/01. Da gan 18 nam roi ma su kien khung bo do nhu la moi xay ra thoi. Neu ai co hoi, ngay thu Ba 9/11/01 em dang lam gi thi co le em se ke lai chi tiet ro ret. Nhung chi tiet cua em co khong bao gio co the so sanh voi nhung nguoi mat do nguoi than yeu ma ho da khong con co hoi de gap lai. Buon cho ho qua phai khong chi?
Em rat cam on chuyen di nay vi em co co hoi tuong niem lai ngay 9/11 ngay tai NJ va NY. Em cam on chi da uyen chuyen ghi lai nhung giong chu cua ngay 9/11 va ghi lai nhung noi nhom minh di tham vieng. Em phai ta on Tren cho em duoc quen biet chi. Chi dung bao gio ngung viet nha. Chi co tai viet va kem theo tai nhiep anh. Em se luon cau nguyen on Tren cho chi suc knoe doi dao vi ly do ich ky de em luon duoc doc van va chiem nguong nhung tam anh dep cua chi chup.
Sweet dream chi Tong Mai.
Em,
Le Ty
Những giòng cảm động của Ty vài năm sau còn đọc lại để nhớ những dễ thương chị may mắn gặp được trên đường. Thúy và Ty là hai người bạn đầu tiên chị biết từ lớp I của VNPS và happened to be the dearest friends của chị trong VNPS cho đến bây giờ.
Chị chúc Ty vẫn rong ruổi khắp thế giới và thành công trên con đường nhiếp ảnh của mình.
Love
chị Tống Mai
Những hình ảnh Mai chụp ở New York lần này cho thấy nét huy hoàng tráng lệ của New York ban ngày cũng như ban đêm .
Và bài viết của Mai làm cảm thấy nét buồn u uẩn của chứng tích ngày 11 tháng 9 năm 2001 , thật hay và cảm động vô cùng.
Xem đi xem lại nhiều lần hình ảnh cũng như đọc tới đọc lui bài viết rồi chỉ biết nói ngưỡng mộ Mai như mọi lần , hình như có lần Ng đã viết người ta nói ” văn và hình ảnh thể hiện tâm hồn tác giả thật không sai ” , bây giờ thì Ng lập lại nữa rồi.
Cám ơn Mai đã luôn san sẽ những điều hay , đẹp , về văn chương , nghệ thuật , và nhất là người đọc cảm nhận được cái đẹp thanh tú ẩn dấu trong tâm hồn Mai.
Thân thương ,
MN.
bài viết hay đầy cảm xúc và hình ảnh quá đẹp tuyệt vời
Cám ơn Thạnh!
Ảnh đẹp rụng rời cả tay chân luôn.
Cám ơn nàng !
Bài và hình như ở một tầng nghệ thuật cao tít tôi chỉ biết ngẩng lên ngưỡng mộ và cảm ơn TM.
Mai xin cám ơn !
Bài viết thật chân thành xúc động.
Còn ảnh tuyệt đẹp nhé Tống Mai.
Mai rất hân hạnh Dã Thảo đã “khiêng” bài này vào blog của Dã Thảo :
https://dathaoqutrn.com/
“Hôm đó tôi mới hay mình đã yêu đất nước này biết bao”
Hôm nay tôi muốn lập lại câu nói này của mình mille fois.
Sáng nay thức dậy, tự nhiên giật mình khi miệng lẩm bẩm 9/11. Nhớ lại hôm đó đang làm tại Coumadin Clinic ở Kaiser, đang consult bệnh nhân trên phone về thuốc Coumadin, test INR v.v… thì được lệnh của Pharmacy director báo phải về nhà ngay vì New York và Pentagon đang bị tấn công. Ngồi trên xe, đầu óc cứ rối loạn vì con trai (mới ra trường) đang làm tại một dental office gần Pentagon. Lúc đó, chưa có IPhone nên phải đợi về nhà mới phone cho con dâu, được biết con trai bình yên và đang trên đường về nhà. Lúc đó mới hoàn hồn, từ từ mới tìm hiểu những gì đã xẩy ra. Làm sao có thể xẩy ra trên đất Mỹ được? Tại sao? Tại sao?
Hôm nay, về đến nhà, mở IPhone ra mới đọc lại bài viết của chị Tống Mai viết về chuyến đi New York với group chị KLan và Christine. Lại nhớ đến hình ảnh chị Tống Mai mệt lả. Hồi đó mới quen chị, nên không dám lại gần hỏi thăm, cứ đứng trong bóng tối theo dõi chị suốt thời gian đợi bus, chỉ sợ chị xỉu. Rồi về đến Virginia, bị người bạn cho đi ké xe vội vàng đẩy mình lên xe vì chị ấy mệt quá. Ngày hôm sau, gọi chị KLan hỏi thăm xem có ai đưa chị TMai về không thì chị KLan nói chắc chị không sao đâu vì không nghe tin tức gì. Cho đến khi đọc được bài viết của chị mới yên tâm !
Những ảnh chị chụp hôm đó đẹp quá. Nhắc lại một kỷ niệm đẹp với VNPS. Đúng như chị nói, chuyến đi đầy lý thú. Bạn bè mình nghe qua đều “phục lăn bà già gân!”
Đêm hôm đó trên đường về gian nan thật, Mai gần xỉu vì suốt ngày đi bộ ở Manhattan và đêm thì quá lạnh. But something to remember about dearly.
Buồn và xúc động quá với bài viết của Mai…
Sức khỏe và an lành nghe.
Cám ơn anh Khải.
Mai cũng chúc sức khỏe và an lành cho anh.
Chère Tong Mai,
L’Article est très touchant. Surtout l’ensemble de tes photos de New York est magnifique…la façon de choisir l’angle et la composition était précise et parfaite.
Merci, trois fois merci…
Những tấm ảnh đang còn ấu trĩ của mình lúc đó. Mai mới là người phải cám ơn thầy mille fois đã dạy cho Mai những kỹ thuật để nâng photography của mình lên một level cao hơn sau này.
Từ đó photography đã trở thành hơi thở cầm nhịp cho đời sống hàng ngày…, và đó là một blessing!
Đọc đi đọc lại hoài đó Tống Mai ơi,
TV chiếu lại 9/11,
Thảo vẫn còn xúc động,
Ở bên này Thảo còn như vậy,
Thử hỏi bên đó thế nào, hỡi TM!
DT.
Tears in heaven.
9/11???A Di Đà Phật.
Sáng nay lúc nói chuyện với chị, tính bảo chị hôm nay là ngày 9/11 nhưng cầm lòng lại không nhắc chị nhưng có tránh chị vẫn nhớ.
Ước chi một ngày nào đó chị tôi quên được những điều khổ nạn này nhỉ.
Bao giờ cũng thế, đến ngày này là trời ảm đạm lại, bầu trời nhắc 9/11.
Sáng nay một trận bão vừa mới đi qua DC.
God bless America, land that I love
Stand behind her and guide her
Through the night with the light from above.
God bless the world.
Thương một tâm hồn lặng lẽ chan chứa tình người.