Feb 23, 2022 (TM)
Tôi rơi vào im lặng để tang một người thầy, và một lý tưởng đã mất. Không biết sự mất mát nào hệ trọng hơn, người thầy hay lý tưởng đó, mà đã ném tôi vào dưới cội cây ơ thờ nhìn thế giới đi qua không buồn nhập cuộc.
“Năm tháng trôi như những con bò đen vĩ đại dẫm lên thế gian
Và Chúa như một kẻ chăn bò giục giã đằng sau,
Và hồn tôi vỡ nát theo mỗi bước chân đi qua của chúng” (Yeats)
And I am broken by their passing feet.
Cái chết và một lý tưởng đã mất và hồn tôi vỡ nát.
Tháng ngày lặng lẽ, tôi trở về với thế giới của riêng mình, chìm trong những cuốn sách xưa, những sâu thoát của một thời mới lớn rất đẹp. Tôi nghiệm ra mình đi tìm suốt đời, một đấng tối cao hay một điều gì đó. Bài thơ của vị Dalai Lama thứ sáu thấm vào bất ngờ ngay khoảnh khắc này. Tất cả những gì tôi vọng đến chỉ để tìm thấy được điều tôi muốn thấy… The color of paradise, you are both seen and unseen, only Thee I want, only Thy name I call. Màu của thiên đường, hữu hình và vô hình. Con chỉ muốn mỗi mình Người, con chỉ muốn gọi mỗi tên Người.
Cuộc đời đó, ta vượt núi băng ngàn, vượt cửa tùng,
Có phải để hóa kiếp đâu, mà chỉ để thấy được Người ở một nơi nào đó
THAT LIFE
(Dalai Lama thứ VI Tsangyang Gyatso)
那一刻，我升起风马，不为乞福，只为守候你的到来。
That moment, I raised the prayer flags, not for praying, just for awaiting your coming.
那一日，我垒起玛尼堆，不为修德，只为投下心湖的石子。
That day, I piled up a cairn, not for benevolence, just for casting a rock in your heart lake.
那一夜，我听了一宿梵唱，不为参悟，只为寻你的一丝气息。
That night, I listened to the chanting of sutras, not for enlightenment, just for a trace of your scent.
那一月，我摇动所有的经筒，不为超度，只为触摸你的指尖。
That month, I spun all the prayer wheels, not for release of souls, just for the touch of your fingertips.
那一年，我磕长头匍匐在山路，不为觐见，只为贴着你的温暖。
That year, I toiled on the mountain path with long kowtow, not for pilgrimage, just for being close with your warmth.
那一世，我转山转水转佛塔，不为修来生，只为途中与你相见。
That life, I crossed mountains, crossed rivers and pagodas, not for reincarnation, just for an encounter with you somewhere during the journey.
Bài thơ tôi thấy được trên cửa tiệm của một người Tây Tạng ở San Francisco hơn mười năm trước do cô chủ tiệm viết lại. Tôi đứng đọc và tần ngần mãi, cô chủ hỏi tôi thích bài thơ lắm phải không, phải, Is this for sale, can I buy it? No, it’s not for sale but I can give it to you. Thế là cô chủ lấy xuống, cuộn khung giấy lại đưa cho tôi. Về đến DC tìm hiểu về vị Dalai Lama này là ai, tôi sững sờ khám phá một vị tu thật kỳ lạ và khác người.
Tống Mai
Feb 23, 2022
(Gởi bạn tôi Nguyên Huệ, và em tôi Pháp Hoan)
* * *
* * * * *
CUỘC ĐỜI ĐÓ
Tsangyang Gyatso (倉央嘉措; Thương Ương Gia Thố)
Khoảnh khắc đó, ta giương cờ phong mã, chẳng phải vì nguyện cầu, mà chỉ để ngóng trông người xuất hiện.
Ngày hôm đó, ta xây ngọn tháp đá, chẳng phải vì tu đức, mà chỉ để ném động cõi lòng người.
Đêm hôm đó, ta nghe tiếng kinh thời, chẳng phải vì chứng ngộ, mà chỉ để lần theo làn hương cũ.
Tuần trăng đó, ta xoay bánh xe pháp, chẳng phải vì siêu độ, mà chỉ để chạm đến ngón tay người.
Năm tháng đó, ta phủ phục trên đường, chẳng phải vì hành hương, mà chỉ để được cận kề hơi ấm.
Cuộc đời đó, ta băng sông vượt núi, chẳng phải vì hoá kiếp, mà chỉ để thấy lại khuôn mặt người.
Pháp Hoan
Mar 8, 2022
(Gửi chị tôi Tống Mai)
“I have climbed highest mountains
I have run through the fields
Only to be with you
But I still haven’t found what I’m looking for “
Chị còn nhớ bản nhạc này của U2 không? Nhưng em chúc cuối đường chị sẽ gặp những gì mình tìm.
Có, chị có nghĩ đến bản đó cũng như nghĩ đến Adagio.
Đêm hôm qua nghe lại Sound of Silence thật xúc động…Hello darkness my old friend, I’ve come to talk with you again.
Mai cho là vị Dalai Lama này kỳ lạ rất đúng.
Ông là Dalai Lama duy nhất từ chối cuộc sống xuất gia. Dù ở trong điện Potala, ông đi lang thang quanh Lhasa và những ngôi làng, dành cả ngày của mình với bạn bè và những đêm trong quán rượu. Nhưng ông là một nhà thơ và nhà văn tuyệt vời. Bài thơ “That Life” mà Mai nói đến là bài thơ nổi tiếng của ông, lời thơ tha thiết lãng mạn có thể về một người đàn bà, nhưng Mai lại muốn nghĩ đến một đấng tối cao, ý nghĩ rất lạ nhưng rất thanh cao Mai ạ.
Bài thơ của ông mà Pháp Hoan đưa lên trong blog của PH là một trong những bài thật hay của ông.
“The garrulous parrot
Please stay with your mouth shut.
The thrush in the willow grove
Has promised to sing a song for me”
(Tsangyang Gyatso)
Này chim anh vũ kia ơi
Làm ơn đừng có lắm lời ba hoa
Hoạ mi đã hứa với ta
Trên nhành liễu rũ sẽ ca một bài.
Hay quá, cám ơn em tôi!
Người lữ hành đang tìm được nơi để trở về đó Mai. Bức hình mang sự yên bình của cuối cuộc hành trình.
Cảm ơn chị đã đọc được những gì trong bức hình. Chẳng có sự bình yên nào khác ngoài sự bình yên mình tự tìm lấy cho mình.
“Đêm qua sân trước một cành mai.”
Ảnh thương quá chị ạ! Làm em nhớ đến bài Haiku này:
Tiếng vạc kêu sương
đâu rồi con đường
về miền Kinh Bắc.
Ps: Hôm qua em vừa mở máy ra dịch hai câu đầu bài thơ That Life của ông thi vô ý làm đổ chén trà lên máy, máy chết đến hôm nay vẫn chưa mở được. Xem ra duyên vẫn chưa tới rồi:))
Hình ảnh một con vạc gầy guộc trong sương “Cúi lạy mẹ con trở về Kinh Bắc” không tìm được đường về trong Haiku của Pháp Hoan thật buồn.
Chị sẽ đợi bản dịch “That Life” của Pháp Hoan. Cái laptop không biết uống trà đấy thôi.
CUỘC ĐỜI ĐÓ
Tsangyang Gyatso (倉央嘉措; Thương Ương Gia Thố)
Khoảnh khắc đó, ta giương cờ phong mã, chẳng phải vì nguyện cầu, mà chỉ để ngóng trông người xuất hiện.
Ngày hôm đó, ta xây ngọn tháp đá, chẳng phải vì tu đức, mà chỉ để ném động cõi lòng người.
Đêm hôm đó, ta nghe tiếng kinh thời, chẳng phải vì chứng ngộ, mà chỉ để lần theo làn hương cũ.
Tuần trăng đó, ta xoay bánh xe pháp, chẳng phải vì siêu độ, mà chỉ để chạm đến ngón tay người.
Năm tháng đó, ta phủ phục trên đường, chẳng phải vì hành hương, mà chỉ để được cận kề hơi ấm.
Cuộc đời đó, ta băng sông vượt núi, chẳng phải vì hoá kiếp, mà chỉ để thấy lại khuôn mặt người.
THAT LIFE
(Dalai Lama thứ VI Tsangyang Gyatso)
那一刻，我升起风马，不为乞福，只为守候你的到来。
That moment, I raised the prayer flags, not for praying, just for awaiting your coming.
那一日，我垒起玛尼堆，不为修德，只为投下心湖的石子。
That day, I piled up a cairn, not for benevolence, just for casting a rock in your heart lake.
那一夜，我听了一宿梵唱，不为参悟，只为寻你的一丝气息。
That night, I listened to the chanting of sutras, not for enlightenment, just for a trace of your scent.
那一月，我摇动所有的经筒，不为超度，只为触摸你的指尖。
That month, I spun all the prayer wheels, not for release of souls, just for the touch of your fingertips.
那一年，我磕长头匍匐在山路，不为觐见，只为贴着你的温暖。
That year, I toiled on the mountain path with long kowtow, not for pilgrimage, just for being close with your warmth.
那一世，我转山转水转佛塔，不为修来生，只为途中与你相见。
That life, I crossed mountains, crossed rivers and pagodas, not for reincarnation, just for an encounter with you somewhere during the journey.
Pháp Hoan
Mar 8, 2022
(Gửi chị tôi Tống Mai)
Ôi, thật vui bất ngờ khi chị có được bản dịch tuyệt vời của Pháp Hoan cho bài thơ rất thương này.
Chị không nghĩ sẽ có được một bản dịch nào khác hay bằng.
Bài thơ lãng mạn, nhưng bản dịch rất khiêm cung và thanh thoát.
Cám ơn em tôi, mille fois!
PH rất vui vì chị thích. Chỉ sợ bản dịch của mình chưa đủ hay đủ đẹp, vì bản dịch này là một trong ba bản dịch mà PH đã hứa với chị, hai bản khác là bài thơ Der Leiermann và một lời ca khúc của Bob Dylan. Bản dịch bên trang PH có thay đổi hai chữ cuối của câu đầu, hơi khác với bản dịch PH comment bên trên ạ.
Đúng rồi, chị đã sửa lại hai chữ đó.
Làm sao Pháp Hoan quên được khi mùa Đông nào chị cũng đăng lại Der Leiermann.
“Đêm qua sân trước một cành mai.”