Oct 21, 2019 (TM)
Tôi lại viết về Ocean Vuong, chỉ vì mấy câu thơ của Bùi Giáng mà Diệu gởi hôm qua, chỉ vì tiếng đọc của Ocean, nhỏ nhẹ, ngập ngừng, có lúc lảo đảo giữa những dòng thơ bạo lực và mong manh, từng chữ một rơi xuống, âm hưởng tremolo rất rõ không quên được và vọng lại rất lâu như một tiếng dội trong thung lũng. Và chỉ vì sau khi tôi gởi bài điểm sách “On Earth We’re Briefly Gorgeous” thì Diệu nói đó là điều thần giao cách cảm lạ kỳ, vì Diệu cũng vừa đọc xong vài trang thơ của Ocean dịch ra tiếng Việt “Night Sky with Exit Wounds” … Ocean. Ocean, hãy đứng dậy. Phần đẹp nhất trong cơ thể là nơi nó hướng tới, & hãy nhớ rằng, nỗi cô đơn là thời gian thinh lặng mà ta sống với thế gian này. Ocean. Ocean, get up. The most beautiful part of your body is where it’s headed. & remember,
loneliness is still time spent
with the world.
Trần gian hỡi,
Ta đã về đây sống,
Ta đã tìm đâu ý nghĩa lầm than
Cái cô đơn của Ocean Vuong và cái lầm than của Bùi Giáng,
làm tôi lại viết về Ocean Vuong để gởi Diệu. Thương bạn tài tình khi rút ra những câu thơ, cũng như rút ra những câu nhạc của anh mình để đáp lại một tình huống.
Có những bài thơ trong “Night Sky With Exit Wounds” tôi rất tâm đắc nhưng không có can đảm để dịch nên phải mượn những bài mà Pháp Hoan đã dịch rất tuyệt vời. Chưa xin phép nhưng tôi biết Pháp Hoan sẽ không phiền lòng.
Ocean, don’t be afraid, the gunfire, is only the sound of people trying to live a little longer & failing
…Ocean, don’t be afraid, the end of the road is so far ahead, it is already behind us
Oh!
How sweet. That rain. How something that lives only to fall can be nothing but sweet
I didn’t know the cost
of entering a song—was to lose
your way back. So I entered. So I lost.
I lost it all with my eyes.
Đắm mình vào trong một bản nhạc chẳng khác gì hoàn toàn đánh mất mình, không thể tìm lại được lối vào hay chốt móc nơi mà lối ra chỉ là ánh sáng nhỏ của một vết thương bị đạn.
If you must know anything, know that the hardest task is to live only once….Ocean, are you listening? The most beautiful part of your body is wherever your mother’s shadow falls.
I love this country. The twisted faces.
My country. The blue sky. Black
limousine. My one white glove
glistening pink—with all
our American dreams….
When we left it, the city was still smoldering. Otherwise it was a perfect spring morning. White hyacinths gasped in the embassy lawn. The sky was September-blue and the pigeons went on pecking at bits of bread scattered by the bombed bakery. Broken baguettes. Crushed croissants. Gutted cars. A carousel spinning its blackened horses. He said the shadow of missiles growing larger on the sidewalk looked like god playing an air piano above us.
Tống Mai
Oct 21, 2019
Someday I’ll Love Ocean Vuong
Ocean, don’t be afraid.
The end of the road is so far ahead
it is already behind us.
Don’t worry.
Your father is only your father
until one of you forgets. Like how the spine
won’t remember its wings
no matter how many times our knees
kiss the pavement. Ocean,
are you listening? The most beautiful part
of your body is wherever
your mother’s shadow falls.
Here’s the house with childhood
whittled down to a single red tripwire.
Don’t worry. Just call it horizon
& you’ll never reach it.
Here’s today. Jump. I promise it’s not
a lifeboat. Here’s the man
whose arms are wide enough to gather
your leaving. & here the moment,
just after the lights go out, when you can still see
the faint torch between his legs.
How you use it again & again
to find your own hands.
You asked for a second chance
& are given a mouth to empty into.
Don’t be afraid, the gunfire
is only the sound of people
trying to live a little longer. Ocean. Ocean,
get up. The most beautiful part of your body
is where it’s headed. & remember,
loneliness is still time spent
with the world. Here’s the room with everyone in it.
Your dead friends passing
through you like wind
through a wind chime. Here’s a desk
with the gimp leg & a brick
to make it last. Yes, here’s a room
so warm & blood-close,
I swear, you will wake—& mistake these walls
for skin.
Ngày nào đó tôi sẽ yêu Ocean Vuong
Pháp Hoan dịch
Untitled (Blue, Green, and Brown): oil on canvas: Mark Rothko: 1952
The TV said the planes have hit the buildings.
& I said Yes because you asked me
to stay. Maybe we pray on our knees because god
only listens when we’re this close
to the devil. There is so much I want to tell you.
How my greatest accolade was to walk
across the Brooklyn Bridge
& not think of flight. How we live like water: wetting
a new tongue with no telling
what we’ve been through. They say the sky is blue
but I know it’s black seen through too much distance.
You will always remember what you were doing
when it hurts the most. There is so much
I need to tell you – but I only earned
one life. & I took nothing. Nothing. Like a pair of teeth
at the end. The TV kept saying The planes…
The planes…& I stood waiting in the room
made of broken mockingbirds. Their wings throbbing
into four blurred walls. & you were there.
You were the window.
Sơn dầu trên bố: Mark Rothko: 1952
& anh đồng ý ở lại bởi vì em van nài.
Có lẽ ta quỳ gối lúc nguyện cầu vì Chúa
chỉ lắng tai nghe khi ta gần quỷ dữ
nhường này. Biết bao điều anh muốn nói em hay.
Rằng phần thưởng lớn nhất của anh là bước
qua cầu Brooklyn & không nghĩ đến
chuyến bay. Rằng ta sống như nước: chạm vào
một chiếc lưỡi mới nhưng không thể nào biết được
những gì ta đã trải qua. Họ nói bầu trời có màu xanh
nhưng anh biết nó có một màu đen thăm thẳm.
Em sẽ nhớ mãi những gì em đang làm
khi điều đó tổn thương em nhiều nhất, biết bao điều
anh muốn nói em hay – nhưng anh chỉ có
một cuộc đời. & anh đã không làm gì cả. Không gì cả. Bị vứt bỏ
như những chiếc răng sâu. TV tiếp tục đưa tin Những chiếc máy bay…
Những chiếc máy bay…& anh đứng đợi trong căn phòng này
dựng lên từ những con chim nhại. Đập những đôi cánh gãy
vào bốn bức tường mờ. Chỉ mình em ở đó.
Em là khung cửa sổ.
Khúc nhạc sớm và Thành phố lửa
Pháp Hoan dịch
Nam Việt Nam, ngày 29 tháng Tư, 1975: Đài Quân đội Hoa Kỳ đang phát thanh bài “White Christmas” của Irving Berlin như mật mã khởi động chiến dịch Operation Frequent Wind, chuyến di tản sau cùng bằng trực thăng dành cho các công dân Mỹ và người tị nạn Việt Nam khi Sài Gòn thất thủ.
Những cánh hoa sữa nằm vương vãi trên đường
như những mảnh tả tơi của váy áo cô gái.
Chúc các bạn có những ngày vui vẻ và sáng tươi…
Ông đổ sâm banh vào tách, nâng lên môi cô.
Mở ra, ông nói.
Cô mở.
Bên ngoài, một người lính nhổ
điếu thuốc lá khi tiếng bước chân
dồn dập trên quảng trường như đá tự trên trời rơi xuống. Chúc tất cả
các bạn có một mùa Giáng Sinh trắng khi người cảnh sát công lộ
nới lại bao súng ngắn.
Tay ông lần theo đường viền
trên chiếc váy trắng của cô.
Mắt ông đen.
Tóc cô đen.
Một cây nến.
Bóng họ: Hai ngọn bấc.
Chiếc xe tải quân sự tăng tốc vượt qua ngã tư đường, tiếng con nít
la hét bên trong. Một chiếc xe đạp
văng qua cửa sổ. Khi bụi cuốn lên cao, một con chó đen
nằm dài trên đường, hổn hển thở, hai chân sau
dập nát vào vùng sáng
của một mùa Giáng Sinh trắng
Trên chiếc bàn đầu giường, một cành mộc lan đơm hoa như bí mật lần đầu
hé mở.
những ngọn cây lấp lánh và trẻ con đang lắng tai nghe, ông cảnh sát trưởng
nằm úp mặt trong bể Coca.
Bức ảnh cầm tay của bố ông đẫm nước
bên vành tai trái.
Bài hát lướt qua thành phố như người góa phụ.
Giáng Sinh trắng… Giáng Sinh trắng…tôi đang mơ về một tấm màn tuyết
buông xuống từ vai cô.
Tuyết rơi lách tách trên cửa sổ. Tuyết vỡ tung thành mảnh
cùng với tiếng súng nổ, Bầu trời nhuộm đỏ.
tuyết bám trên bầy xe tăng đang phá đổ những bức tường thành phố.
Một chiếc trực thăng đưa người sống ra khỏi tầm với.
Thành phố trắng tinh như trang giấy chờ mực vấy lên.
một giọng nói trên radio la lớn chạy chạy chạy.
những cánh hoa sữa trên thân mình con chó đen
như những mảnh tả tơi của váy áo cô gái.
Chúc các bạn có những ngày vui vẻ và sáng tươi. Cô nói
điều gì đó nhưng không ai trong họ nghe ra. Khách sạn
bên dưới họ rung lên. Chiếc giường: một băng nguyên
rạn nứt.
Đừng sợ, ông nói, lúc trái bom đầu tiên thắp sáng
khuôn mặt họ, những người anh em của tôi đã thắng
và ngày mai…
Đèn tắt.
Tôi đang mơ. Tôi đang mơ…
tôi nghe thấy tiếng nhạc ngựa trên tuyết trắng…
Trên quảng trường bên dưới: một nữ tu, bốc cháy,
lặng lẽ chạy về phía thượng đế của cô –
Mở ra, ông nói.
Cô mở.
Ocean Vuong là nhà thơ lớn mà mọi người biết đến qua “Night Sky With Exit Wounds.”
Thì đối với tôi Tống Mai là một tâm hồn lớn.
Đồng ý với chị Diệu.
They are such lonely figures too.
“You will always remember what you were doing
when it hurts the most. There is so much
I need to tell you – but I only earned
one life. & I took nothing.
…& I stood waiting in the room
made of broken mockingbirds. Their wings throbbing
into four blurred walls. & you were there.
You were the window”
Có những bài thơ Mai chỉ hiểu một phần, và con chim mockingbird trong bài thơ về 9/11 này vẫn tiếp tục chế nhạo cái không hiểu thấu của mình : (
Được biết thêm một người trẻ tuổi Việt Nam , dân tị nạn mà thành công và nổi tiếng trên văn đàn Mỹ, được những người da trắng mến chuộng vì những tác phẩm của cậu ấy , Ocean Vương . Người có giọng đọc thật nhẹ nhàng , êm dịu , dù là những lời thơ của Ocean Vương nói nhiều về chiến tranh và bạo lực.
Ng không đủ vốn liếng Anh ngữ để đọc những bài thơ hay tác phẩm của Ocean Vương bằng nguyên tác nhưng đọc những bản dịch của Pháp Hoan cảm thấy những lời thơ sâu sắc và Ng thật cảm phục người trẻ tuổi này.
Cám ơn Mai giới thiệu một tài năng trẻ gốc Việt mình đã thành danh nơi quê hương mới.
Mai, với tâm hồn sâu sắc, yêu nghệ thuật luôn tìm hiểu và đọc những tác phẩm giá trị để giới thiệu với bạn bè.
Chị ơi! Chị qua đọc bài thơ Brecht em mới dịch nhé!
Cám ơn em tôi !
phaphoan.wordpress.com/2019/11/01/ban-balllad-cua-meckie-messer-bertolt-brecht/
Hà cũng có đọc một vài bài thơ của Ocean Vuong. Lúc này tâm hồn Hà nhốn nháo lắm đọc thơ không thấm, tuy vậy vẫn nhớ một hình ảnh trong một câu thơ của O. V. về một người cha vượt biển, nằm chết trên bờ biển, trong đôi mắt còn mở phản chiếu hình ảnh của ngôi giáo đường. Hà thấy sự sáng tạo trong những câu thơ này. Thú thật, Hà rất khó đọc những truyện thơ chung quanh người Việt, vượt biên, chiến tranh, vì vẫn còn sợ. Sợ nỗi buồn, sợ nỗi tuyệt vọng, sợ những quảng thời gian đầy khó khăn, mặc cảm nghèo khó, cảm giác trơ trọi bị khinh rẻ, sợ đủ thứ.
Đùng một cái, người Việt viết văn Mỹ được chú ý và lãnh nhiều giải thưởng cao quý. Thật là đáng tự hào, gian khó đã hun đúc những tâm hồn văn chương.
Nhiều khi Hà nghĩ mình có cuộc sống sung sướng quá nên không viết được.
Mai cũng nghĩ đằng sau những kiệt tác văn chương là những tâm hồn trong turmoil hay cô đơn.
Nhưng Hà nói vì mình có cuộc sống sung sướng nên không viêt được cũng không đúng. Hà không viết được những đau khổ nhưng những gì Hà viết đầy tươi sáng, nên thơ và hy vọng.
Bài Telemachus đấy chị Hà.
Tong Mai, is your voice reading this wonderful poem? Oh, I know that way of giving the voice … that sound … “… I hear the voice that is inside your voice and whispers to my secret ear “(Gibran)
No Susanna. The voice that read the poem is of the poet who wrote the poem. He is a gifted Vietnamese-American poet who won the T.S. Eliot Prize and Whiting Award for his poetry. He’s also a gentle soul haunted by the past of his refugee childhood. His name is Ocean Vuong and you can see his website here:
http://www.oceanvuong.com
Oh, Mai..What an incredible voice, I never imagined was a male voice, that’s why I believed it was you reading. This confirms to me once more that a person’s voice is exactly his soul. A gentle soul, right. Thanks for the link.