Le petit prince – Cái làm cho sa mạc đẹp, ấy là nó chôn dấu một cái giếng dạt dào đâu đó…

June 18, 2018 (TM)

Một cái giếng nơi sa mạc
Những ngôi sao đẹp lắm, ấy là bởi một đóa hoa mà ta không nhìn thấy…
Những con đường ban đêm dẫn đến bình minh
Đêm qua sân trước một cành mai

Though nothing can bring back the hour
Of splendour in the grass, of glory in the flower;
We will grieve not, rather find
Strength in what remains behind

Tống Mai

 

 

“Tôi cũng khát nước… ta hãy kiếm một cái giếng…”

Tôi làm một cử chỉ chán nản rạc rời: “Tìm một cái giếng giữa mênh mông sa mạc, là một điều phi lý”.

Tuy nhiên chúng tôi cũng đứng lên bước đi.

Khi chúng tôi bước đi, đi mãi hàng giờ, lặng lẽ, thì trời sập tối, và những ngôi sao khởi sự sáng. Tôi nhìn chúng như thoáng nhìn trong chiêm bao, tôi thấy hơi có cơn sốt trong mình, vì khát nước. Những lời của hoàng tử bé nhảy múa trong ký ức tôi:

“Chú cũng khát nước nữa hả?” Tôi hỏi thế.

Nhưng chú không trả lời. Chú chỉ nói giản dị:

“Nước có thể rất tốt đối với trái tim…”

Tôi không hiểu lời đáp đó nhưng tôi không nói gì… Tôi biết rằng không nên hỏi chú một chút gì nữa cả.

Chú đã mỏi. Chú ngồi xuống. Tôi ngồi một bên. Sau một lúc im lặng chú bảo:

“Những ngôi sao đẹp lắm, ấy là bởi một đóa hoa mà ta không nhìn thấy…”

Tôi đáp “hẳn nhiên” và lặng lẽ nhìn vào những nếp cát dưới ánh trăng.

“Sa mạc đẹp lắm”, chú nói thêm…

Và quả thật là vậy. Tôi luôn yêu sa mạc. Người ta ngồi trên một đụn cát. Người ta chẳng thấy gì hết. Người ta chẳng nghe gì hết. Tuy nhiên có cái gì lặng lẽ chiếu sáng miên man.

“Cái làm cho sa mạc đẹp”, hoàng tử bé nói, “ấy là nó chôn dấu một cái giếng dạt dào đâu đó…”

Tôi bỗng ngạc nhiên chợt hiểu sự ngời sáng huyền bí của cát. Thuở tôi còn bé, tôi đã ở trong một ngôi nhà cổ kính, và một truyền kỳ truyền lại rằng có một kho tàng chôn dấu đâu đó. Hẳn nhiên, chẳng bao giờ có kẻ nào khám phá ra kho tàng nọ. Và có lẽ cũng chẳng có ai tìm kiếm nó. Nhưng nó đã âm thầm làm cho toàn thể ngôi nhà trở thành huyền ảo. Ngôi nhà của tôi chứa chất một niểm bí ẩn ở trong đáy linh hồn của nó…

“Ừ”, tôi bảo hoàng tử bé, “dù là chuyện căn nhà, chuyện ngàn sao hoặc sa mạc, thì cái gì làm nên vẻ đẹp của chúng, cái đó vô hình!”

“Tôi rất hài lòng thấy bác đồng ý với anh bạn chồn của tôi. “

Hoàng tử bé ngủ rồi, tôi ôm chú trong cánh tay mình, và tiếp tục lên đường. Tôi cảm động. Tôi tưởng mình đang ôm một kho của quí mỏng manh. Tôi tưởng chừng không có gì mong manh hơn trên Trái Đất. Tôi nhìn dưới ánh trăng vầng trán xanh xao nọ, hai con mắt khép kín nọ, mấy mớ tóc run rẩy trước gió, và tôi tự nhủ: “cái ta thấy đó chỉ là một lớp vỏ thôi. Cái hệ trọng nhất, thì vô hình…”

Thấy hai môi chú hé mở có dáng dấp một nụ cười, tôi tự nhủ thêm: “Cái điều xui ta cảm động nhất nơi hoàng tử bé đang ngủ này, ấy là hình ảnh một đóa hồng vẫn sáng ngời ở trong người chú như một ngọn đèn, ngay cả khi chú ngủ…”. Và tôi nhận thấy dường như chú còn mong manh hơn nữa. Phải bảo vệ những ngọn đèn. Một cơn gió có thể làm cho tắt mất…

Và, bước đi như vậy, tôi đã tìm thấy một mạch giếng vào lúc bình minh.

(Le Petit prince – Saint-Exupéry – Bản dịch Bùi Giáng)

* * * * *
* * *

– J’ai soif aussi… cherchons un puits…

J’eus un geste de lassitude : il est absurde de chercher un puits, au hasard, dans l’immensité du désert. Cependant nous nous mîmes en marche.

Quand nous eûmes marché, des heures, en silence, la nuit tomba, et les étoiles commencèrent de s’éclairer. Je les apercevais comme dans un rêve, ayant un peu de fièvre, à cause de ma soif. Les mots du petit prince dansaient dans ma mémoire :

– Tu as donc soif aussi ? lui demandai-je.

Mais il ne répondit pas à ma question. Il me dit simplement :

– L’eau peut aussi être bonne pour le coeur…
Je ne compris pas sa réponse mais je me tus… Je savais bien qu’il ne fallait pas l’interroger.

Il était fatigué. Il s’assit. Je m’assis auprès de lui. Et, après un silence, il dit encore :

– Les étoiles sont belles, à cause d’une fleur que l’on ne voit pas…

Je répondis “bien sûr” et je regardai, sans parler, les plis du sable sous la lune.

Le petit prince et le désert- Le désert est beau, ajouta-t-il…

Et c’était vrai. J’ai toujours aimé le désert. On s’assoit sur une dune de sable. On ne voit rien. On n’entend rien. Et cependant quelque chose rayonne en silence…

– Ce qui embellit le désert, dit le petit prince, c’est qu’il cache un puits quelque part…

Je fus surpris de comprendre soudain ce mystérieux rayonnement du sable. Lorsque j’étais petit garçon j’habitais une maison ancienne, et la légende racontait qu’un trésor y était enfoui. Bien sûr, jamais personne n’a su le découvrir, ni peut-être même ne l’a cherché. Mais il enchantait toute cette maison. Ma maison cachait un secret au fond de son coeur…

– Oui, dis-je au petit prince, qu’il s’agisse de la maison, des étoiles ou du désert, ce qui fait leur beauté est invisible !
– Je suis content, dit-il, que tu sois d’accord avec mon renard. »

Comme le petit prince s’endormait, je le pris dans mes bras, et me remis en route. J’étais ému. Il me semblait porter un trésor fragile. Il me semblait même qu’il n’y eût rien de plus fragile sur la Terre. Je regardais, à la lumière de la lune, ce front pâle, ces yeux clos, ces mèches de cheveux qui tremblaient au vent, et je me disais: ce que je vois là n’est qu’une écorce. Le plus important est invisible…

Comme ses lèvres entr’ouvertes ébauchaient un demi-sourire je me dis encore: “Ce qui m’émeut si fort de ce petit prince endormi, c’est sa fidélité pour une fleur, c’est l’image d’une rose qui rayonne en lui comme la flamme d’une lampe, même quand il dort…” Et je le devinai plus fragile encore. Il faut bien protéger les lampes: un coup de vent peut les éteindre…

Et, marchant ainsi, je découvris le puits au lever du jour.