Je cherche le silence et la nuit pour pleurer : Ta tìm im lặng và bóng đêm để khóc – Tống Mai

August 24, 2019 (TM)

Không biết bạn tôi có còn nhớ câu đó trong vở kịch Le Cid của Corneille.  Một câu nói của Chimène tôi chép vào nhật ký khi còn ở Trung Học, khi nàng phải đối diện với sự xâu xé giữa trách nhiệm và tình yêu, với cái chết của cha mình dưới chính tay của Rodrigue, người nàng yêu tha thiết.

Tôi dịch lại đoạn đối thoại giữa Chimène và Rodrigue trước khi Rodrigue phải đấu kiếm với Don Sanche, người nào thắng sẽ được cưới Chimène làm vợ, để gởi tặng Diệu.

Im lặng và bóng đêm – Sự im lặng của thiền định khi ta có thể lắng nghe tâm không phân tán.

 

Valse dans l’ombre
Je cherche le silence et la nuit pour pleurer

 

DON RODRIGUE:
Nhân danh một người cha đã khuất, nhân danh tình bạn,
Hãy trừng phạt ta để trả thù, hay ít ra vì thương hại.
Người yêu bạc phước của nàng sẽ bớt đau khổ
Nếu được chết dưới tay nàng thay vì sống dưới lòng thù hận của nàng.
Chimène:
Đi đi, ta không hề oán ghét chàng.
DON RODRIGUE:
Nhưng em phải oán ghét ta.
Chimène:
Ta không thể.
Chimène:
Đi đi, đừng chứng kiến nỗi đau cùng cực của ta nữa,
Của những gì ta cần đánh mất, mặc dù mong muốn vô cùng.
DON RODRIGUE:
Rằng ta chết!
Chimène:
Đi đi.
DON RODRIGUE:
Nàng muốn đạt được gì?
Chimène:
Mặc dù tình đẹp đến đỗi lay chuyển sự oán giận của ta,
Ta sẽ làm hết sức mình để trả thù cho cha ta;
Nhưng bất chấp sự nghiêm khắc của một nghĩa vụ quá tàn nhẫn,
Mong ước duy nhất của ta vẫn là không phải làm gì cả.
DON RODRIGUE:
Ôi mầu nhiệm của tình yêu!
Chimène:
Ôi đớn đau của thống khổ!
DON RODRIGUE:
Vĩnh biệt, ta sẽ kéo lê cuộc đời chết lịm,
Nếu vẫn còn có được yêu dấu của em.
Chimène:
Sau cuộc đấu kiếm, ta xin cam kết
Là sẽ không còn một hơi thở nào nữa khi mất chàng.
Hãy đi đi, và trên hết hãy bảo trọng và hẹn tao phùng.
ELVIRE (người quản gia của Chimène):
Thưa công nương, trời đất đã đem đến cho chúng ta một vài điều không may…
Chimène:
Thôi đừng bận lòng ta nữa, hãy để ta thở dài,
Cho ta tìm im lặng và bóng đêm để khóc.

Tôi nhớ mãi Act III, Scene IV này trong Le Cid, nhưng không hiểu vì sao, khi nghĩ đến câu cuối cùng, tôi lại liên tưởng đến phim Valse dans l’ombre một cách ray rứt trong  đó hai kẻ yêu nhau khiêu vũ trong bóng mờ phút cuối năm theo bản “Farewell Waltz”, và khi Vivien Leigh đứng trong bóng tối trên sân ga chờ con tàu đến để nhảy xuống đường rầy tự vẫn.

Tống Mai
(Viết tặng Diệu – Trong lặng lẽ nơi này, tôi vẫn luôn nhớ đến bạn mình)

 

 

14 thoughts on “Je cherche le silence et la nuit pour pleurer : Ta tìm im lặng và bóng đêm để khóc – Tống Mai

    1. Mai trả lời chị Thảo lạc đề một chút, nhưng Mai phải lập lại là bài thơ bằng tiếng Anh mà Dã Thảo họa thơ của bà Pereira thật tuyệt vời, đầy hy vọng và lạc quan.
      Dã Thảo làm thơ bằng tiếng Anh hay hơn cả tiếng Việt.

        1. Đó là một cách để Mai khen tiếng Anh của chị thật tuyệt không khác gì là tiếng mẹ đẻ. Nếu không biết chị là người Việt thì Mai tưởng bài thơ viết bởi một người gốc Mỹ.

  1. Xưng ta nghe rất hay. Hà suy nghĩ về những lựa chọn trong cách xưng hô giữa các nhân vật, ta và chàng, ta và nàng, ta và ngươi (hay người). Tùy theo cách dùng chữ mình có thể biểu lộ được sự thân mật và oán giận giữa các nhân vật với nhau.

    Đọc bài bỗng nhớ câu hát. “Đêm vỗ về nuôi nấng.” Bóng đêm cũng có thể được dùng để tịnh dưỡng và hồi phục lại năng lượng để dành cho ngày mai.

    Khóc trong bóng đêm, giá mà được úp mặt vào ngực người để khóc thì… sao nhỉ?

    1. “Đêm vỗ về nuôi nấng” – Hà nhớ câu này hay thật, làm Mai giật mình. Đúng là văn sỹ !
      Đúng là “bóng đêm cũng có thể được dùng để tịnh dưỡng và hồi phục lại năng lượng để dành cho ngày mai”, cho nên ngày phải chịu ơn đêm.

  2. Xin phép anh Sơn cho em được đối chữ trong câu của bài hát này để tặng người bạn mà em thương mến:
    “Buồn như giọt nắng,
    Lặng lẽ nơi nầy”

    1. Ừ nhỉ, bây giờ Mai mới nhớ chữ “máu” trong “Buồn như giọt máu” của bài Lặng Lẽ Nơi Này mà Diệu muốn đổi thành “nắng” thật hay. Nó liên quan đến câu thơ “Ngày xưa có giọt nắng buồn” của Diệu.

      Tìm lại được nơi bạn mình một thành quách cỗ xưa trong tâm hồn, Mai mừng như thấy lại được chính mình mấy mươi năm trước nên cũng chỉ biết tạ ơn.

    2. Theo Ng , trong nhà Diệu là người có tâm hồn giống với tâm hồn anh Sơn nhất.
      Bây giờ tuy đã là Nhà Thiết Kế giỏi và có tiếng tăm Diệu vẫn vậy, lặng lẽ, chăm chỉ làm việc, suy nghĩ để sáng tạo những tác phẩm đẹp, có ý nghĩa.
      Diệu vẫn hiền hòa, chân tình với bạn, không thích nơi chốn ồn ào. Đây cũng là tính cách mà Mai và Diệu giống nhau lắm phải không Mai?
      Ng cũng mừng là mình còn có được hai người bạn với tính tình hiền hòa mà tâm hồn sâu sắc, yêu nghệ thuật, giỏi về nhiều phương diện và chắc chắn rằng Ng sẽ còn học thêm được nhiều diều hay và tốt nơi hai bạn thương quý của mình.

  3. Pleurez! pleurez mes yeux!
    Chimène – Acte III

    De cet affreux combat je sors l’âme brisée!
    Mais enfin je suis libre et je pourrai du moins
    Soupirer sans contrainte et souffrir sans témoins.
    Pleurez! pleurez mes yeux! tombez triste rosée
    Qu’un rayon de soleil ne doit jamais tarir!
    S’il me reste un espoir, c’est de bientôt mourir!
    Pleurez mes yeux, pleurez toutes vox larmes! pleurez mes yeux!
    Mais qui donc a voulu l’éternité des pleurs?
    O chers ensevelis, trouvez-vous tant de charmes à léguer aux vivants d’implacables douleurs?
    Hélas! je me souviens, il me disait:
    Avec ton doux sourire…
    Tu ne saurais jamais conduire
    Qu’aux chemins glorieux ou qu’aux sentiers bénis!
    Ah! mon père! Hélas!
    Pleurez! pleurez mes yeux!
    Tombez triste rosée
    Qu’un rayon de soleil ne doit jamais tarir!
    Pleurez mes yeux!
    Ah! pleurez toutes vos larmes! pleurez mes yeux!
    Ah! pleurez!

    1. My eyes are weeping like sad dew falling,
      Sunshine should never dry up!
      If I have any hope, it’s about to fade!
      My eyes are crying!
      But who wants to spend an eternity crying?

      Ôi, cái Aria này trong Màn III của opera “Le Cid” là hay nhất !

Leave a Reply