Dec 22, 2020 (TM)
Bạn yêu dấu,
Những đêm mất ngủ, tôi thường trôi từ hoàng hôn đến bình minh và hưởng được cái thinh lặng vô cùng của trời đất như một ân sủng – cái thinh lặng làm lòng bình yên không buồn không vui. Những lung tung sau một chuyến đi dài bao giờ cũng ném tôi vào những đêm như thế. Đêm hôm qua, trăng vừa ở sau cửa, mà bây giờ ráng hồng bình minh đã hiện ra. Thế là thêm một nuit blanche, một từ cha tôi hay dùng những đêm ông mất ngủ. Tôi nằm nhìn ra cửa sổ cho đến khi tia sáng đầu tiên thì mở mail và tình cờ gặp Diệu. Thư Diệu như một chớp sáng trên sự mệt mỏi trắng đêm, tôi tỉnh hẳn và ngồi dậy viết vội những dòng lộn xộn này cho bạn mình mà trong đầu một bản nhạc đang chơi êm đềm.
Về lại nhà lần này, tôi đem theo một kỷ niệm của Diệu. Tôi muốn nhắn với Diệu tôi rất thương chiếc áo dài Diệu tặng tuần trước ở Saigon. Khi xếp hành lý lên máy bay, tôi để áo vào trong xách tay để đừng có điều gì xảy ra cho nó. Thế là một trong những chiếc áo sương khói trong buổi triển lãm áo dài của Diệu đang nằm xinh đẹp trong tủ áo của tôi ở đây.
Rồi tôi lại nhớ đến cuộc gặp gỡ tình cờ với một người đàn bà đánh dương cầm trong tiệm ăn nhỏ ở Hà Nội hai tuần trước. Tiệm ăn nằm trong góc của một tiệm thời trang ở phố Hàng Gai nơi tôi hay lai vãng. Những bản nhạc ngoại quốc xưa làm tôi cảm động, hiếm khi tôi gặp được những người biết những bản xưa này. Tôi hát nho nhỏ theo tiếng đàn, người đàn bà ngưng đàn quay lại hỏi tôi ở đâu đến.
– Dạ em ở xa đến ạ.
– Tại sao em lại biết những bản nhạc này?
– Hồi đó em lớn lên trong thời thịnh hành loại nhạc ngoại quốc lãng mạn và thừa hưởng nó từ cha của em.
– Vậy em có biết bản này không – người đàn bà đánh hết bản rồi quay lại nhìn tôi.
– Vâng, chị ơi, đó là một trong những piece em rất mê của Liszt, “Chasse-neige”, piece cuối cùng No. 12 trong Transcendental Études, những nốt nhạc run rẩy nồng nàn mãnh liệt, xao động bất an, cám ơn chị đã chơi bản này.
Tôi chào bà ra về, vừa quay lưng thì bà đánh bản “Hymn à l’amour” của Edith Piaf … nous aurons pour nous l’éternité, dans le bleu de toute l’immensité, dans le ciel plus de problèmes, Dieu réunit ceux qui s’aiment … ta sẽ có nhau vĩnh viễn trong màu xanh của bao la, dưới bầu trời đầy phiền muộn, vì Thiên Chúa sẽ không chia cách thương yêu….
Làm sao bà biết nhiều nhạc xưa thế, cái thời của Edith Piaf và Thái Thanh của tôi. Tôi quay lại hát theo tiếng đàn của bà, vừa hát vừa nén nước mắt, những gì thật đẹp thơ mộng của năm xưa thác lũ kéo về. Tuần sau sẽ có một buổi hòa nhạc của chị, nếu em có thể đến thì tốt quá, dạ không, thưa chị, ngày mai em sẽ phải bay về.
Cùng những người tôi gặp bên kia quê nhà đã cho tôi sống lại những hạnh hương xưa: Diệu và người đàn bà đánh dương cầm … chị Khánh Trang, chị Mộc Lan, Diễm, Nguyệt đạo diễn của vở kịch “Cánh Đồng Bất Tận”, cho tôi gởi bản Chasse-neige của Liszt để nghe cùng.
Diệu thương,
Còn nhớ không đó là những gì Mai viết cho Diệu năm kia. Hôm nay, gần hai tuần sau anniversaire của Diệu, Mai gởi lại Chasse-neige cùng bài viết trên với lời chúc rất trễ đến Diệu. Mai đang viết lung tung như tâm trạng mỗi lần trở về sau những chuyến đi xa, lung tung như tình trạng ngoài kia nơi Mai đang sống, khó để giữ cho tâm tịnh giữa những cơn bão này.
Chasse-neige?
Tại sao?
Mai tưởng nghĩ đó là một pha trộn giữa xao động và tĩnh lặng, một sự hòa hợp u sầu mà khi nghe không thể nào không rơi dần vào yên tĩnh. Nhịp điệu bất an kéo dài suốt phần đầu của tác phẩm để rồi sau đó, những gì Liszt tạo ra là sự tĩnh lặng đáng kinh ngạc và vô tận xuyên suốt tâm hồn. Một điều rất quen thuộc ta cảm được hầu hết trong âm nhạc của Liszt, phải không Diệu.
Bon anniversaire Diệu ơi !
Tống Mai
Dec 22, 2020
CHASSE-NEIGE
Franz Liszt
www.youtube.com/watch?v=CkWJkL_VU-k
PORTRAIT OF A LADY
Diệu – Portrait of a Lady
Chân dung nàng thơ
Chân dung nàng thơ
Tống Mai ơi,
Em viết văn hay và vô cùng gợi cảm,
Âm thanh, tỉnh lặng đều làm Em lung lay,
Mặt trời, mặt trăng không làm Em xúc động,
Vì đó là lẽ tự nhiên của cuộc đời.
DTQT.
Mai cám ơn dear chị Dã Thảo.
Thời tiết se lạnh và nhớ Mai nhiều.
Vui buồn không còn là một như Diệu thường nghĩ.
Chasse-neige de Franz Liszt và Chân dung Nàng Thơ,
Và cả nuit blanche sau một chuyến đi dài.
Cảm giác của hai đứa mình như hòa thành một.
Noël & Nouvel An buồn
Mai có cảm tưởng trời cao không còn có mặt.
Hôm qua lấy Zorba the Greek xem lại, Mai tìm ngay đến đoạn Zorba than: Chim đa đa ơi thôi đừng hót nữa, tiếng hót mày làm tan nát trái tim ta. Diệu còn nhớ lý do của bài “Cát Bụi” ra đời không? (Mai lại viết lung tung không đầu đuôi ý nghĩa gì).
Mai gởi:
Tiếng động nào gõ nhịp không nguôi…
Trịnh Công Sơn
Vào một buổi chiều ngày tháng không còn nhớ, tôi một mình đến rạp Casino xem phim ”Hiệp sĩ mù nghe gió kiếm” tập 6. Đây là bộ phim nhiều tập, đã xem tập này thì không thể không chờ xem tập khác. Nói chung là tập nào cũng hấp dẫn. Trong 6 tập có đoạn hiệp sĩ mù: xuất kiếm giải cứu cho một nàng Kiều xinh đẹp. Cứ mỗi tuyệt chiêu xuất ra là nghe có một tiếng nói bình giả ca ngợi. Đường kiếm như có thêm sức mạnh mỗi lúc một uyển chuyển huy hoàng hơn. Sau khi cứu được nàng Kiều, hiệp sĩ mù quay về phía tiếng nói vái tay chào hỏi. Hoá ra bên vệ đường dưới gốc cây to có một người mù khác đang ngồi xếp bàn, trên hai chân có cây đàn bọc trong bao vải gác ngang. Người nghệ sĩ mù có nhã ý chơi một bản đàn tặng hiệp sĩ mù. Hai người bèn kéo nhau vào một khu rừng gần đấy. Hình như rừng vào thu nên các cành đều trơ lá, chỉ thấy một đám lá vàng đỏ trải dài trên mặt đất. Hai người ngồi tựa vào hai gốc cây đối diện nhau. Tiếng đàn cất lên như một lời than thở ngậm ngùi về đất trời, về kiếp người. Tiếng đàn nửa chừng bỗng đứt giây. Người nghệ sĩ mù nói : có kẻ bất thiện dang nghe lén. Quả đúng như vậy, có một tên gian đang rình rập hiệp sĩ mù. Thế là hai người lặng lẽ chia tay.
Hết phim, tôi tản bộ ngang trên đường phố. Không hiểu sao cái đoạn phim ngắn ngủi ấy khiến tôi buồn buồn. Chiều tôi về nhà, sau khi ăn, tôi ngồi đọc lại cuốn “ Zorba le Grec”. Đến đoạn Zorba than thở : “Chim đa đa ơi thôi đừng hót nữa, tiếng hót mày làm tan nát tim ta”, tôi bỗng gập sách lại và không đọc nữa. Có một cái gì đó thật trùng hợp trong cùng một buổi chiều. Một nỗi buồn hay một điều gì đó gần với sự rời xa ly biệt đang cựa mình thức dậy trong tôi. Tôi lại ra đường tìm một góc quán quen thuộc ngồi. Trên đường trở về nhà, trong đầu bỗng vang lên một tiếng hát. Tôi lập đi lập lại nhiều lần trong đầu, hát thành tiếng khe khẽ. Đến khi về nhà ghi lại thì bài hát đã gần như hoàn chỉnh. Sáng hôm sau mang hát cho một số bạn bè nghe, hầu như ai cũng thích.
Đó là câu chuyện sự ra đời của bài “Cát bụi”.
Mỗi bài hát đều bắt nguồn từ một duyên cớ nào đó. Có khi từ một câu chuyện không đâu.
Bây giờ thì người hiệp sĩ mù kia đã chết rồi. Khoảng hai năm nay. Người viết Zorba đã qua đời dĩ nhiên con chim đa đa kia cũng đã chết. Và nếu Zorba là một con người có thật được Nikos Kazantzakits tỉểu thuyết hoá thì nay ông cũng mất rồi.
“ Tiếng động nào gõ nhịp không nguôi…”
Thời gian đã nghiền nát tất cả thành cát bụi hết rồi.
(Trịnh Công Sơn)
Mai ơi, Diệu ơi.
Những gì Mai viết khi nào cũng sâu sắc, những ảnh Mai chụp, những tác phẩm của Mai khi nào cũng gói ghém tâm hồn Mai trong đó.
Đôi khi Ng đọc những gì Mai viết, Diệu viết và cảm nhận rằng hai người bạn mình thương quý nhất đều có những ý nghĩ, những tư tưởng thật giống nhau vô cùng, tri âm tri kỷ là đó.
Noël năm nay thật buồn nản ở khắp mọi nơi, không có được không khí ấm cúng sum họp gia đình của những Giáng Sinh trước đây. Ng cảm nhận được nỗi buồn rầu thắm thiết.
Chỉ biết cầu chúc Giáng Sinh an lành cho hai bạn thương quý và mong cho năm mới 2021 sắp đến với vạn sự cát tường.
Ng rất thích bức hình ; Diệu – Portrait of a Lady .
Diệu ơi, Mai thật cảm động Diệu đã tặng Mai cuốn sách “Mai rồi mưa tạnh trong xuân” có đề tặng của chị Thái Kim Lan. Không biết bao giờ Mai mới về được để thật sự cầm nó trong tay, và cũng thật sự được thưởng thức lại mùi xuân trong bánh chưng áp chảo của Diệu. Cho Mai gởi lời cám ơn chị Lan, văn chương của chị lúc nào Mai cũng phục.
Bên này không thấy bóng Noel vui, suốt ngày Christmas Eve mưa lạnh và xám, Mai cứ nghĩ không biết có phải Chúa đã nhỏ nước mắt khóc nhân gian.
Diệu noái chị viết tặng Mai đó.
Không biết khi nào mình mới được gặp lại nhau.
Chúa đã bỏ loài người, Phật đã bỏ loài người … Đời đã quen với những kiếp xa nhau…
Frohe Weihnachten chị tôi!
http://www.youtube.com/watch?v=_5KoK9TYON4
Cám ơn Pháp Hoan, version Chasse-neige này hay quá, genius!, chị nghe rõ tiếng êm đềm trong thác đổ.
Frohe Weihnachten em tôi!
Nàng và hoa bỉ ngạn.
Hoa màu thương nhớ. Còn một lý do nữa làm chị thương loài hoa này khi biết nó mang một truyền thuyết rất hay là nơi nương tựa, soi đường cho linh hồn ở bờ bên kia. Cái tên Bỉ Ngạn vừa bí ẩn vừa cao cả.
Pháp Hoan nhận ra hoa này, chị thật ngạc nhiên vui, ah, có người thấy được những gì mình muốn nói.
Tặng “Cô Gái với Chiếc Quạt”
“Nắng chia nửa bãi; chiều rồi…
Vườn hoang trinh nữ xếp đôi lá rầu.
Sợi buồn con nhện giăng mau;
Em ơi! hãy ngủ… anh hầu quạt đây.
Lòng anh mở với quạt này;
Trăm con chim mộng về bay đầu giường.
Ngủ đi em, mộng bình thường!
Ru em sẵn tiếng thuỳ dương mấy bờ…
Cây dài bóng xế ngẩn ngơ…
Hồn em đã chín mấy mùa thương đau?
Tay anh em hãy tựa đầu,
Cho anh nghe nặng trái sầu rụng rơi…”
Thank you my sister.
Chiếc quạt đóng khung giấc mộng bình thường.
Màu của mấy tấm ảnh đẹp quá. Mai tự pha màu?
Cám ơn Hà đã thích những bức hình của Mai !
Nhiếp ảnh đã trở thành hơi thở mỗi ngày.
Chị Diệu: Bon anniversaire chị ơi.
Chị Mai: Em nhận ra bức tranh cô gái mặc áo đỏ này trong hình của chị mà em nhớ là nó treo trong dining room của chị thì phải. Em thật mê bức tranh đó, khuôn mặt thánh thiện và màu sắc tuyệt vời. Hèn gì đó là “chân dung nàng thơ” của chị.
Những bức hình chị làm đẹp quá và bài viết quá hay. Luôn yêu quí một tâm hồn.
Bức tranh vẫn còn nằm yên chỗ cũ nơi có ít ánh sáng vào để bảo vệ màu sơn, chị không dời nó đi đâu hết.
Chị Mai,
“Non, rien de rien
Non, je ne regrette rien
Ni le bien qu’on m’a fait
Ni le mal
Tout ça m’est bien égal
Non, rien de rien
Non, je ne regrette rien
C’est payé, balayé, oublié
Je me fous du passé
Avec mes souvenirs
J’ai allumé le feu
Mes chagrins, mes plaisirs
Je n’ai plus besoin d’eux …”
Không đâu, cả cái tốt lẫn cái xấu
Bản nhạc Edith Piaf ruột của chị
“Non, je ne regrette rien
Ni le bien qu’on m’a fait
Ni le mal
Tout ça m’est bien égal
Non, rien de rien
Non, je ne regrette rien
Car ma vie
Car mes joies
Aujourd’hui
Ça commence avec toi”
nàng thơ thật đúng là nàng thơ, miệng của nàng đẹp quá cô.
Cám ơn Sóc.
Cô còn nhớ rõ cô đã bị bàng hoàng bởi vẽ đẹp tinh khiết thơ ngây của cô gái trong tranh ngay phút đầu tiên 20 năm trước trong một gallery bán đồ antique xưa, nên mua ngay bức tranh với bất cứ giá nào người chủ gallery muốn.
Tranh dầu oil painting của một họa sĩ người Hòa Lan vẽ cô gái trong chiếc áo ấm đỏ độn bông khiêm nhường ngồi cầm tách trà bên bàn gỗ thô sơ trong một vùng quê ở Tàu. Bị thôi miên bởi khuôn mặt đó nên cô dùng nó như “nàng thơ” trong những tác phẩm nhiếp ảnh của mình.
Đó là lịch sử của “nàng thơ” của cô.
Từ bố cục đến màu sắc, nhiếp ảnh của Mai luôn mang đậm nét riêng rất tự nhiên độc đáo của Mai, phảng phất nét “Vincent”, một bản năng trời phú khó ai có thể bắt chước.
Những tác phẩm Mai dành cho sinh nhật này chắc sẽ mang vui cho người được tặng “Portrait of a Lady”
Merci bạn tôi.
Phảng phất nét “Vincent”: Có khi nào mình bị ám ảnh bởi một thần tượng mà dần dần cái nhìn nghệ thuật của mình bị ảnh hưởng không nhỉ?
Đêm Giao Thừa 1993
Trịnh Công Sơn – 01.01.1993
Tôi có bao nhiêu tuổi thì tôi cũng có bấy nhiêu đêm giao thừa. Có Tết tây và Tết ta. Tờ lịch cuối cùng bóc ra và tự dưng thấy trơ trọi một nỗi buồn vu vơ. Nỗi buồn đó thuộc về lịch tây. Chờ thêm mấy mươi ngày nữa thì lại thêm một nỗi buồn ta. Nỗi buồn của một người thấy mùa xuân thuộc về kẻ khác. Nỗi buồn của kẻ không dám thốt lên hai tiếng tương lai.
Có những đêm nằm không ngủ được. Nghĩ đến tương lai thuộc về người khác mà lòng cứ rầu rầu. Vì sao phải vậy. Quy luật tự nhiên là cái quái gì vậy mà làm não nề những cõi lòng ham sống, thèm yêu cuộc đời. Yêu đời và cứ muốn tồn tại mãi đâu phải là một cái tội. Nếu là tội lỗi thì xưng tội, sám hối với ai.
Cuộc đời sắm ra cái sự yêu thương nhức nhối này làm tình làm tội biết bao nhiêu thân phận con người. Yêu cuộc đời và muốn ở lại mãi mãi. Vì sao không cho ở lại. Trái đất quá chật và vì vậy phải có kẻ ở người đi. Buồn lắm mà không thể than phiền với ai cả.
Ðêm giao thừa dù tây dù ta tôi vẫn luôn luôn một mình một cõi. Số phận vẫn thường hay hậu hĩ với kẻ này mà lại bạc đãi kẻ kia. Có rất nhiều bạn bè thân hữu chứng nhân cứ thấy mỗi lần vào dịp lễ là tôi lại một mình một cõi. Ðành vậy biết làm sao – Người ta có thể vui chơi, đàn đúm, quây quần một đời nhưng vẫn cứ lạc loài lẻ loi một chốc. Một chốc mà là tất cả. Cái sát na nhỏ bé của thời gian đôi khi cũng quy định cả đời người. Một người mẹ bỏ đi. Một người tình bỏ đi cũng nằm trong cái sát na đó.
Ðừng than thân trách phận. Ðời không có lỗi với ai, chỉ có ta có lỗi với đời. Ðêm giao thừa không có người yêu thì buồn lắm nhưng cũng không vì thế mà chết được. Những lễ lạc đi qua đời người mà thiếu vắng hồng nhan thì vẫn có thể vui nhưng là một niềm vui không trọn. Như một khúc hát dở dang. Symphonie inachevée. Một mùa thu không có lá vàng. Một mùa hè không có nắng. Một đêm đông không giá rét.
Ðêm giao thừa ngồi một mình và hát :
“Ðừng tuyệt vọng tôi ơi đừng tuyệt vọng
Lá mùa thu rơi rụng giữa mùa đông…”
Ðừng tuyệt vọng vì cuộc đời hồn nhiên đôn hậu vẫn luôn luôn cho ta những ngày vui khác. Những ngày vui của đời thì thênh thang vô tận. Hết cuộc tuyệt vọng này đến một cuộc tuyệt vọng khác biết đâu cũng là một niềm vui. Một niềm vui dù không có thật thì cũng đủ an ủi trong phút chốc.
Cuộc sống là một niềm an ủi vô bờ. Cuộc sống chỉ cho ta mà không cần lấy bớt đi. Cuộc sống cho ta tất cả và mỉm cười khi thấy ta dại dột. Con người sinh ra vốn bất toàn và để làm những điều lầm lỗi. Nó đẹp vì bất toàn. Nó đáng yêu vì nó luôn luôn lầm lỗi. Vậy thì cứ yêu mà đừng tuyệt vọng. Hết cuộc tình này sẽ có một cuộc tình khác. Không có ai lang chạ. Không có ai phản bội ai. Có thứ tình này có thứ tình nọ. Có tội lỗi và có thiên thần. Ðừng khen chê, bôi bác, thẩm định. Ðược yêu hay bị từ chối cũng là số phận của đời. Mà đời thì rộng quá không yêu được chốn này thì yêu nơi khác. Còn yêu thì còn sống. Còn được yêu thì còn sống dài lâu.
Không bao giờ có điều gì tuyệt đối. Và như thế phải có một đêm giao thừa nào đó phải có người yêu. Có những đêm không phải giao thừa mà vẫn có người yêu. Những đêm như thế ta cứ xem như là đêm giao thừa vậy.
Diệu ơi, lần đầu tiên Mai đọc bài rất hay này.
Bên đất nước này của Mai, còn ba phút nữa là giao thừa.