Diều ơi diều bay xa – The Kite Runner – Người Đua Diều – Photos: Tống Mai

Oct 10, 2014 (TM)

Hình kite festival Mai chụp hôm qua ở DC. Anh đào chưa có nhưng DC đã nghẻn khách du lịch, trong đó có nhiều reunions của các trường VN, Trưng Vương của SG, trường Quãng Ngãi …
Nhìn diều bay không khỏi nhớ đến phim “The Kite Runners.” của Khaled Hosseini.

Lần đầu tiên Mai xem thả diều là lần này ở DC, la hét cổ võ cùng với đám đông những con diều to lạ cất cánh lên được. Hôm đó gió không đủ lớn để đẩy những con diều to lên.
Con diều hình số 84 hình lá cờ Mỹ gây xúc động nhất khi nó cất cánh cùng lúc nhạc trổi lên với “Imagine there’s no heaven”, cả ngàn người im phăng phắt theo dỏi nó lượn theo tiếng hát. Người Mỹ có điểm đáng yêu khi họ có thể hàng ngàn người im bặt trong những giây phút ái quốc như vậy.

Cuốn sách The Kite Runner – Người Đua Diều mà sau đó trở thành phim Mai muốn giới thiệu là một trong những cuốn sách ám ảnh mãi. Có một đọan văn cảm nhận về nó mà Mai nghĩ rất hay dưới đây khi nói đến mỗi người trong chúng ta đều có một con diều, đó là con diều của quá khứ bay rợp từ đời trước đến đời sau không nguôi.

Tống Mai – March 31, 2013

 

 

“Tôi đã mua Người Đua Diều trong một lần lang thang ở Sài Gòn, còn nhớ rõ cảm giác đầu tiên khi đó, cái hình bìa đang nhuộm màu chiều và một cậu bé thả diều chạy bên dưới bầu trời ấy làm tôi ngẩn ra. Nó đẹp quá và cũng buồn như một điều gì đó đã ở xa, rất xa..

Dường như trong mỗi con người, đều còn đó một con diều, nó là con diều của quá khứ, của những hồi ức, tôi thấy con diều mà Hassan để lại trong long Amir bay rợn ngợp, nó khiến cho Amir nín lặng nhìn về quá khứ, và thấy “nó vẫn còn đang thay đổi”. Nó vẫn còn chấp chới như những buổi nào xưa, Amir và Hassan cùng nhau đi qua tuổi thơ..

Có rất nhiều lời khen ngợi dành cho cuốn sách này, quá nhiều là đằng khác. Và người ta nói đến những vấn đề chính trị, về dân tộc Afghanistan bị đàn áp và đấu tranh như thế nào. Tôi vốn dĩ không thích đọc những lời sau sách khi phải quyết định mua một cuốn nào đó. Tôi mua Người đua diều vì cái hình bìa có ráng trời đỏ ối và gió xôn xao ở phía đuôi diều. Nên tôi đã rất đỗi chạnh lòng, vì khi đọc xong câu chuyện, tôi cũng có thấy về chiến tranh, về chính trị, nhưng tuyệt nhiên, đọng lại trong trí nhớ nhỏ nhoi của tôi, Tuyệt nhiên chỉ một tình yêu mênh mông, chảy tràn qua những con chữ, chảy tràn qua những vấn đề quyền lực, đó là một thứ tình yêu thuần khiết như nước suối trên đầu ngọn núi, lấp lánh ánh mặt trời. Đó là thứ tình yêu trong vắt như sương mai, lấp lánh nụ cười, nụ cười của Hassan với đôi môi hẻ.

“Vì cậu, cả ngàn lần rồi”

Câu nói của Hassan dành cho Amir, mà suốt một đời, Amir day dứt và yêu thương. Hai cậu bé trong câu truyện của Khaled Hosseini làm tôi tưởng tượng ra một cánh đồng miên man gió nắng dưới bầu trời Afghanistan với những con diều bay suốt từ quá khứ đến tương lai.. Bay lẫn vào trong giấc mơ tôi.. Tôi không gọi đó là tình bạn, tôi không gọi đó là tình anh em, mà tôi gọi là tình yêu, và con người ta có thể yêu nhau, giản đơn như thế, hiền lành như thế, dịu dàng như thế. Và cũng buồn như thế..

Tôi yêu Hassan hơn Amir, yêu môi hẻ, rồi sau khi phẫu thuật, tôi yêu cả đôi môi nghiệt ngã không còn nụ cười. Tôi yêu Hassan vì tất cả bao la trong trái tim cậu. Nhưng tôi thương Amir hơn Hassan, bởi Hassan biết là mình yêu Amir đến thế nào, và cậu ta yêu thương người bạn đó bằng trọn vẹn một Hassan. Hassan đã được sống đúng như những gì cậu mang trong tim. Còn Amir? Đến tận khi hai cậu bé đã quá xa nhau rồi, Amir mới bàng hoàng nhận ra mình vừa mất đi điều gì..

Cuộc hành trình tìm về quê hương xưa của Amir, cũng là cuộc hành trình cậu cứu chuộc lấy cậu với những lỗi lầm trong quá khứ. Và quá khứ vẫn đang thay đổi, cậu biết điều đó, khi đối diện với những được mất trong cuộc sống. Lúc mà con trai của Hassan đuổi theo những cánh diều, tôi biết quá khứ sẽ vẫn còn thay đổi..
Khaled Hosseini yêu những con người và yêu dân tộc mình cũng tựa như cái cách mà Hassan yêu Amir, tình yêu của ông giản dị như chính những lời văn của mình. Chắc hẳn, trong tim ông, cũng có những cánh diều đang chao trong nền trời quá vãng. Ông nuối tiếc cho những con người đã mất, cho những điều sâu lắng, đẹp đẽ đã mất sau những cuộc chiến tranh trên quê hương mình. Như những cuộc đua diều..

Tôi đọc Người Đua Diều, với những tiếng nấc được kiềm lại khó nhọc, và sau đó suốt nhiều tháng trời, tôi không dám ( hay không đành ) đọc một cuốn sách nào khác. Tôi sợ những cuốn sau đó sẽ bị nhạt như khi bạn ăn một nắm muối hạt rồi nếm bột canh vậy! Đến tận bây giờ đã xấp xỉ ba năm qua đi, Người Đua Diều, Amir và Hassan còn ở lại trong tôi, như một điều bất diệt về tình yêu thương trên thế giới, giữa nhân loại mênh mông.” –

Thiên Nhai

Người Đua Diều– The Kite Runner
Tác giả : Khaled Hosseini
Dịch giả : Nguyễn Bản

“Không còn xa lạ và khó hiểu nữa, Afghanistan giờ đây đã được nhà văn Khaled Hosseini mang đến cho chúng ta với những nét đẹp văn hóa rạng rỡ, những cánh diều lộng gió trên nền trời xanh thăm thẳm. Một đất nước xinh đẹp với những con người “yêu quý phong tục nhưng ghê tởm các luật lệ”. Không chỉ có vậy, bên cạnh nét tươi đẹp của một Afghanistan phồn thịnh, chúng ta còn hiểu thêm rằng giữa mảnh đất tôn giáo màu mỡ ấy, đâu đó vẫn có những kì thị chủng tộc, những mâu thuẫn nguồn gốc khó xoa dịu để rồi nhức nhối trong chiến tranh, đau thương dưới bom đạn.

Người đua diều là một tác phẩm văn học kì diệu, là chuyến tàu đưa ta đến miền đất Afghanistan kiêu hãnh, nhưng trên hết, nó còn mang trong mình những giá trị nhân văn sâu sắc, mà ở đó, mỗi số phận đều ẩn chứa các bí mật sâu kín, sự giằng xé nội tâm – những tâm tư bị phong tỏa.

Tác phẩm bắt đầu bằng tháng ngày rong chơi của hai cậu bé, Hassan và Amir, dưới bóng những cây bạch dương, đủ trò cút bắt trốn tìm, các cuộc chạy rượt theo những bộ lạc du mục đi qua Kibul. Hai cậu bé ấy, Hassan- con người hầu, Amir- con ông chủ, một bên là người tộc Shi’a- vốn luôn nhận được sự coi thường và chế giễu của thiên hạ, một bên là người Sunmi danh giá. Một người với đôi môi nẻ, một người lành lặn với giàu sang thanh thế. Hai cậu bé ấy, cùng uống chung một bầu sữa, chúng lớn lên và gắn với nhau dù cho “lịch sử không dễ để vượt qua, tôn giáo cũng vậy”. Nhưng không phải ai cũng chiến thắng được chính bản thân mình, đặc biệt là những cậu bé như Amir- một đứa trẻ luôn khát khao sự tự hào, âu yếm của người cha và nhen nhóm những ghen tị khi cái tình cảm cha con vốn mỏng manh bị chia sẻ với cậu hầu Hassan. Rồi một chiều hè nọ, khi Hassan trên đường tìm chiếc diều xanh về cho Amir, cậu bị làm nhục và thóa mạ- cảnh tượng thương tâm đấy Amir đã chứng kiến. Ngăn cản ư? Không! Cứu Amir ư? Không! Thú nhận sự đớn hèn ư? Không. Cái bí mật về sự hèn nhát đáng khinh ấy làm Amir không còn muốn đứng trước Hassan, nó khiến cậu tìm mọi cách đuổi hai cha con Hassan ra khỏi gia đình. Vì buổi chiều nhu nhược đó làm Amir dằn vặt, xấu hổ đến sợ hãi và ghét bỏ Hassan. Cậu muốn mọi thứ biến mất. Những tưởng đã chạy trốn được quá khứ, song ngay cả khi cậu cùng bố phải sang Mĩ cư trú, cái bí mật đấy vẫn đeo đẳng Amir, ám ảnh cậu về cái lối nhỏ hoang vắng suốt 26 năm.

Amir hiểu rằng, “ tôi biết những gì người ta nói về quá khứ, mà tôi đã học được, về việc anh có thể chôn vùi nó đi, là một điều sai lầm”. Thời gian trôi đi, cậu kết hôn với một phụ nữ đẹp tuy nhiên có tì vết, vì cậu hiểu : “Nhưng tôi nghĩ, phần lớn lí do tôi không quan tâm tới quá khứ của Soraya chính là vì tôi cũng có quá khứ riêng của tôi. Tôi hiểu thế nào là ân hận.”. Và nỗi ám ảnh đầy ân hận đấy đã chỉ đường cho Amir đi gột sạch “quá khứ tội lỗi không được chuộc của mình” : trở về Afghanistan hỗn loạn để cứu con trai của Hassan.

Người đua diều là một cuốn tiểu thuyết đầy ám ảnh. Tác phẩm tràn đầy những bí mật được giấu kín của mỗi con người, những dằn vặt nội tâm đến nhức nhối. Tình bạn, sự phản bội, lòng trung thành, sự xa lạ giữa người cha và con, những nỗi đau không được đền đáp cũng như những sự hi sinh không cần đền đáp. Đọc Người đua diều, ta sẽ thấy trải lòng trên những con chữ có tiết tấu nhịp nhàng. Không khô cứng, không triết lí giáo điều, tác phẩm giản dị và đẹp sâu sắc. Trên chặng đường sám hối của nhân vật chính – Amir, chúng ta sẽ hiểu thêm rằng, cuộc đời này- chỉ có một cái tội thôi. Đó là tội ăn cắp. Rằng khi ta nói dối, đó là ta ăn cắp quyền của ai đó được biết sự thật. Khi ta lừa gạt, ta ăn cắp quyền được ngay thẳng của chính mình. Và không có hành động nào xấu xa hơn ăn cắp, như lời người cha đã dạy Amir”

Hạnh Nguyễn