OM: Nepal và trở về với tâm thường tại – Tống Mai

May 12, 2019 (TM)

 

 

 

OM MANI PADME HUM

Tôi mang về nhà 5 cái chuông từ Nepal, trên mỗi cái đều có dòng chú đó.

Đằng sau câu chú OM, tôi tin có một ý nghĩa sâu xa khác, đó là tiếng ngân của chuông chùa.

Tiếng chuông chùa có một âm hưởng kỳ lạ. Tiếng ngân không phải vang vang, mà lại âm u, âm thanh có ảnh hưởng đặc biệt làm cho lòng người lắng xuống, như thể làm cho quên hết muộn phiền. Đọc câu chú đó phải ngân dài tiếng “UM” ở đằng sau, để tận hưởng âm thanh thanh tịnh. Tiếng UM ngân trong miệng thì mới thật là tiếng chuông chùa. Om Mani Padme Hum thật ra chỉ là tiếng chuông được lập đi lập lại để gieo vào lòng người ý niệm thanh cao. Mục đích của câu chú thuộc vào Pháp môn tu niệm: cứ niệm mãi thì lòng phải lắng xuống yên tịnh.

Nepal là một trải nghiệm nhọc nhằn. Suốt những chuyến đi lê thê hàng giờ trên xe buýt mù bụi hầu như mỗi ngày xuyên dãy Himalayas cheo leo, một bên vách núi một bên vực sâu, tôi đã ngân tiếng UM trong đầu để chế ngự mệt mỏi. Sự tiện nghi tối đa ở đất nước tôi đang sống đã lấy đi khả năng thích ứng năm xưa của tôi khi còn ở Việt Nam. Tình trạng vệ sinh thấp kém ở Nepal là điều làm cho tôi khổ sở kinh hoàng nhất. Chưa kể bụi bặm ô nhiễm, đường sá thô sơ gập ghềnh một phần vì trận động đất của bốn năm về trước làm chết gần 10,000 người và san bằng nhiều nơi ở Kathmandu, Bhatapur, Patan… than ôi vẫn còn để lại dấu vết khắp nơi. Với một đất nước đang còn hoang sơ, khả năng phục hồi đổ nát thiên tai rất chậm, nhiều dân vẫn còn sống trong những ngôi nhà đã sập một nửa. Hoang tàn trên đường phố, trong đền đài, chùa chiền, hoang tàn trên mặt người sau những khung cửa sổ của những ngôi nhà mất mái đến đau lòng. Họ nghèo quá, xơ xác ngồi ngơ ngáo trong những căn nhà tiều tụy. Có một điều rất rõ nhưng tôi không chạm tay vào được là khi ở Nepal tại sao tôi lại buồn đến thế. Cảnh vật chung quanh không đem lại cái hân hoan náo nức cố hữu. Có phải độ cao và không khí loãng làm mòn đi nghị lực, nhưng tim tôi vẫn đập bình thường mà, có nghĩa là tôi không bị độ cao ảnh hưởng. Hay có phải vì cái nghèo tan hoang ở đây.

Nỗi trống trải suốt thời gian tôi ở đó thật bất thường, nhưng tôi không bao giờ một phút ngừng lại để suy nghĩ về hàm ý của nó – Himalayas tồn tại ngàn năm trước và ngàn năm sau nữa chứng minh cái cát bụi “dust to dust” của con người. Tôi như biến mất vào sự hùng vĩ của thiên nhiên để chỉ còn là một khối nhỏ vô nghĩa. Trở về nhà, tôi vẫn còn hoang mang, trạng thái tâm linh bình thường chưa trở lại, chỉ thấy mình trôi trên những ngày lặng lẽ khi hình ảnh của chuyến đi đã chìm vào im lặng, nằm đó thách thức tôi phải ngồi xuống để viết. Nhưng tôi đã có được sự thành tâm để viết đâu. Thấy chưa, tôi đang nói những điều lộn xộn không đâu vào đâu, cũng như tâm tư ngổn ngang từ mộng ra thực, từ thực vào mộng. Tôi sẽ không đủ tâm để sắp xếp mạch lạc và thứ tự những mảnh vụn mà tôi sắp viết ra đây.

Những người bạn đồng hành của tôi là nhóm nhiếp ảnh 10 người trong tour Nhiếp Ảnh & Du Lịch của Thịnh. Vì là tour nhiếp ảnh nên chúng tôi đi săn hình từ bình minh có lúc từ 4 giờ sáng cho đến hoàng hôn, từ mặt trời mọc cho đến mặt trời lặn, suốt 10 ngày như thế nên đến cuối cùng của chuyến đi thì tôi đuối sức sau liên tục mỗi đêm chỉ ngủ 2, 3 tiếng, độ cao của Nepal đã làm trắng đêm. Thêm vào đó, bệnh cảm tôi mang vào Nepal từ Sài Gòn và những cơn ho tung phổi đã làm tôi lây lất. Những trận ho dọc đường trên xe buýt làm tôi rất ngại vì sợ làm phiền các bạn đồng hành, nhưng họ rất dễ thương, Khoa cho tôi kẹo ho, Khanh làm trà nóng gừng buổi sáng, Thịnh và Nabu khiêng hộ hành lý cho tôi trong đó dụng cụ máy ảnh nặng trĩu vai. May quá, chai dầu Tiger Balm tôi mua ở Tân Sơn Nhất đã tử tế giúp tôi, mỗi tối xức vào lòng bàn chân, mang tất ấm vào là voilà, dầu nóng quá nên ho hen cơn sốt thất kinh bỏ đi rất nhanh.

Người Nepal rất sùng đạo và thánh thần, đa số họ là Ấn Độ giáo hơn 80%, Phật giáo chỉ có 10%, và còn lại là Hồi giáo, Thiên Chúa giáo và các đạo giáo khác. Ấn Độ giáo và Phật giáo sống hòa hợp bên nhau, có nhiều đền miếu cả hai đạo cùng đến để hành hương. Mỗi sáng, việc đầu tiên của họ là ra đền để thắp nến trước khi bắt đầu sinh hoạt hàng ngày. Một buổi sáng ở Durbar Square, tôi đứng quan sát từng người một bước vào một cái miếu rất nhỏ hẹp chỉ đủ chứa hai người, trong đó có nến, cánh hoa vạn thọ màu vàng và gạo, họ cúi mình khấn vái, thắp tim đèn rồi leo ra nhường chỗ cho người sau leo vào. Tôi đứng ngoài chen chân để chụp hình nhưng họ kiên nhẫn đợi tôi chụp xong không nói một lời, hoàn toàn chìm đắm vào việc đang làm, có lẽ họ không biết bực mình là gì chăng. Những ngôi đền bé tí này có khắp nơi trong các quảng trường, đền đài, dưới gốc bồ đề … Lâu nay tôi vẫn lầm Nepal là một xứ Phật giáo vì Đức Phật Thích Ca Mâu Ni ra đời ở Lumbini, nhưng thật ra họ là Ấn Độ giáo nên những nghi thức cúng dường rất xa lạ và bí ẩn đối với tôi. Có một điều thôi miên là cách họ sắp hàng, dùng tim đèn nhúng vào dầu rồi thắp những chén đèn nhỏ đã cũ đen tuyền trông rất đẹp. Đó không phải là nến làm bằng sáp, mà chỉ là những sợi chỉ bện vào nhau, nhúng vào dầu để thắp lên thôi, thô sơ nhưng hay vô cùng dưới cặp mắt máy ảnh của tôi. Tôi ước mình có được cái chén đó, nhưng không dám xin, nếu xin chắc họ cũng cho. Tôi giỏi xin lắm mà,  tại sao tôi không xin nhỉ, tiếc ghê. Có lần vào một ngôi chùa ở Huế thấy sư ông ở đó đeo chuỗi mala trên tay đẹp quá, (mala là tràng hạt Phật giáo dùng để tụng kinh), thầy cho con chuỗi đó được không, ông cười dẫn tôi vào thư phòng lấy ra một xâu chuổi, đọc kinh chú và đeo vào tay cho tôi.

Tôi sẽ bắt đầu ký sự của mình bằng những điều gì đây.

Tôi sẽ viết về buổi sáng êm ả dịu dàng nhất trong chuyến đi của mình:

Trên dòng Nayarani và safari rừng Chitwan
Là ký ức đầu tiên trở lại với tôi sau khi từ giã Nepal. Hôm đó mặt trời vừa lên sau bìa rừng, sương lay lắt trên mặt nước bốc mùi hương ấp ủ tia nắng sớm hòa vào cái se lạnh của gió ban mai. Những cành cây khô in bóng xuống nước, hình những con voi đi chậm rãi trên nền trời màu bình minh. Những hình ảnh này đang trở lại với tôi rất rõ nét với tất cả sự trong trẻo của nó. Chiếc thuyền gỗ đục từ một thân cây dài lướt vào lớp sương đang bốc khói trên sông. Cá sấu, chim chóc hai bên bờ thinh lặng, chỉ có tiếng mái chèo khua nước và tiếng chim gọi nhau trong rừng là âm thanh duy nhất. Vào đây tôi mới biết chim trĩ khi gọi nhau thì nghe như tiếng khóc, đôi lúc thảm thiết như tiếng con khóc gọi mẹ. Đi chừng nửa tiếng trên sông thì thuyền đổ chúng tôi xuống bờ rừng. Bước lên bờ, tôi quay lại thì gặp một luồng sáng chiếu xuống nước, thuyền đang chầm chậm quay đầu về lại bến, tôi kinh ngạc nhìn chiếc thuyền đen in trên nền trời óng ả phía sau, please stop, wait, can I take a picture, tôi nói với người lái đò, cổ tích, tôi thấy trước mặt mình là cổ tích, màu vàng óng của mặt trời, của sông, màu nâu của con thuyền, hình người lái đò chống mái chèo trên mũi thuyền bất giác làm tôi thất thần nhìn cho đến khi người lái đò khuất dạng. Mọi người đã bỏ tôi đi trước vào rừng, chỉ có Nabu đang kiên nhẫn đợi. Chúng tôi đi im lặng khi vào sâu trong rừng, Nabu dặn mọi người không được nói chuyện hay gây tiếng động sợ làm động thú rừng. Rừng rất già, có những cây rễ làm thành những dây thừng khổng lồ cuồn cuộn nằm vắt vẻo từ cây này sang cây kia làm cầu nối hai cây với nhau.

Đêm trên núi ở Dhampus Village, Annapurna Foothill
Dhampus Holiday Home cách trung tâm Pokhara 25 km, là nhà nghỉ đẹp nhất, sạch nhất trong những nơi tôi ở tại Nepal. Phòng bằng đá rất ấm về đêm, phòng ăn bên bếp sưởi ấm cúng, thức ăn home cooking tuyệt vời. Mỗi phòng đều có sân thượng nhìn ra dãy Annapurna Himalayas, ngay nơi đỉnh Machhapuchare (Fishtail) nổi tiếng.  Chúng tôi đến đây để chụp mặt trời xuống và lên sau đỉnh Annapurna và treking ở làng mạc dưới chân núi.

Thịnh chọn nhà nghỉ này thật hay. Tôi không ngừng khen thầm sự tinh tế nghệ sĩ của em ấy. Buổi chiều tôi có thể ra lan can ngay trước cửa sổ phòng đón mặt trời lặn và buổi sáng mặt trời lên ngay đỉnh Machlapuchare tuyết phủ quanh năm. Đêm hôm đó tôi không ngủ, đêm im lặng, đêm vô cùng, tôi nằm bên cạnh núi, đỉnh núi sừng sững nhìn, nghe mình nhỏ bé như hạt cát trước một thiên thể vô tận và trước một thế giới huyền bí vô hình đang vận hành trong bóng tối hiu quạnh. Tôi nhìn ra cửa sổ suốt đêm, màu trắng của tuyết trên đỉnh núi chiếu lồng lộng một khoảng không tưởng như trời đã sáng. 2 giờ sáng, 3 giờ sáng, 5 giờ sáng, mặt trời sắp lên, tôi khe khẽ dậy để khỏi làm phiền Khanh cô bạn cùng phòng trong đoàn đang ngủ. Trời lạnh nên áo ấm, trùm kín đầu lấy máy ảnh ra sân. Bên ngoài, Khoa đã có mặt ở đó và đang máng máy lên chân chống. Tôi cũng tìm một góc xéo với đỉnh Fishtail, máng máy lên chân chống rồi đứng chờ. Blue hour! Có tiếng rì rào rất nhỏ chung quanh, tôi mỉm cười cám ơn trong lòng sự khẽ khàng đó, họ cũng quí cái im lặng của núi rừng trong đêm. Đó là một buổi đợi bình minh hiền hòa, không có mây vần vũ, trời xanh thẫm một màu không còn những đám mây ngổn ngang của ngày hôm trước. Mặt trời lên chiếu vào màu trắng của tuyết đánh tan dần sương mù, cả núi tuyết hiện ra nguyên hình thần nữ diễm kiều. Tôi chợt nghĩ đến “Đường Mây Trên Núi Tuyết” của Govinda. Lòng bỗng bừng sáng.

Sau một buổi điểm tâm thịnh soạn (người Nepal rất hiếu khách, họ ân cần nồng nhiệt trong chuyện cung cấp thức ăn ngon cho khách trọ, tôi rất mê thức ăn của họ, tươi và organic, giống của Ấn Độ nhưng nhẹ hơn, exotic hơn vì họ dùng toàn những chất liệu từ hoa quả), chúng tôi xuống núi vào ngôi làng Dhampus phía dưới. Làng mạc ở đây tựa như ở Hà Giang, cũng lúa xanh, vàng cải, nương khoai …. Tôi thấy một ngôi nhà xinh xắn, tươm tất, xung quanh là ruộng vườn xanh ngát, chị Mai lên đây có đứa bé nằm học bài dễ thương lắm, Thịnh gọi, tôi chạy ngay vào sân nhà, Thịnh chỉ cho tôi một cô bé mang kính cận đang nằm trên chiếu làm bài. Nó bậm môi tỏ vẻ không bằng lòng khi bị quấy rầy, nhưng vẫn để yên cho chúng tôi chụp hình.

Pokhara:
Người đàn bà ở Pokhara có nụ cười duyên dáng trên khuôn mặt khắc khổ. Màu đỏ của váy in trên nền trắng của rặng núi tuyết Annapurna, lưng gồng hàng hóa tôi đoán trong đó là thức ăn, bỗng đẹp vô cùng khi tên Annapurna là tên của nữ thần mùa màng.

Lên đường đi Lumbini:
Nepal ở trên cao, những thành phố nằm trên núi nên muốn đi từ nơi này sang nơi kia phải leo đèo vượt núi. Phương tiện di chuyển hầu hết bằng xe buýt. Đường đèo nhỏ hẹp quanh co, nhưng tài xế lái rất tài tình, họ điều khiển chiếc buýt như điều khiển xe đua. Nhưng tai nạn trên núi không ít, chỉ cần lệch tay lái một sát na là qua bên kia thế giới. Ngày chúng tôi đi Lumbini, có 5 chiếc lao xuống vực. Khiếp đảm lắm, đừng nhìn chiếc trước khi qua một khúc quành trên núi, vì nếu nhìn sẽ thấy bánh xe của họ nằm ngay trên bờ vực khi quành. Lumbini chỉ cách Pokhara 200 km, đáng ra chỉ mất 5 tiếng lái xe, nhưng vì đường núi sau trận động đất có những nơi đất trụt nên hôm đó đi mất 8 tiếng. Xe đến Lumbini thì trời đã tối. Chúng tôi chỉ kịp ăn tối và lên giường. Đêm đó khi thức giấc nửa đêm, tôi thấy ngứa ngáy trên mặt, sờ tay lên trán thì thấy những cục u lởm chởm khắp trán, sờ xuống mặt thì hai gò má sưng lên. Tôi kinh hoàng tưởng mình bị dị ứng vì thức ăn tối hôm qua, nhưng sau đó thì nghe vo ve bên tai tiếng muỗi. Tôi ứa nước mắt tủi thân, không phải vì muỗi mà vì sao tôi lại ham đi mãi một mình vào những nơi xa xôi.  Ah, viết đến đây tôi mới hiểu ra là tại sao mình lại quá buồn suốt cuộc hành trình nầy.

Sáu giờ sáng, chúng tôi vào vườn Lumbini, chỉ cần đi bộ qua đường từ khách sạn. Thịnh chu đáo thuê phòng ngay trước cổng vườn. Trời vẫn còn sương, tranh tối tranh sáng sau những hàng cây và hồ nước. Thịnh mua vé vào cổng, chúng tôi đến trạm bỏ giày dép vào đó rồi chân trần vào vườn.

Silent Please !

Tôi đến vì biết đây là mục đích của chuyến Nepal của mình. Không cần tấm bảng nhắc nhở khách viếng phải giữ im lặng, tôi đã cảm thấy cái vô thanh chung quanh không ai muốn phá vỡ. Không một chút mong mỏi mình sẽ thấy được cảnh tiên, rằng Lâm Tỳ Ni phải đẹp như thế nào nên tôi không hề thất vọng khi bước vào một khuôn viên thật khiêm nhường, và đó là chính xác những gì tôi muốn thấy, một nơi rất khiêm nhường không tô điểm.

Điều đầu tiên tôi tìm là cây Bồ Đề Hoàng Hậu Maya vịn vào nhánh cây để cho ra đời Siddhartha. Chung quanh cây cổ thụ khổng lồ tàng lá rợp cả một khoảng không gian treo dầy đặc những lá cờ cầu nguyện. Tôi tìm cách chụp hình nhưng không tài nào tìm được một góc cạnh vừa ý, nên chỉ nán lại quan sát những sinh hoạt chung quanh. Có một người đàn bà quét lá bụi tung mờ, một người áo vàng ngồi thiền định trên chiếu, và một vài người đàn bà đến rải gạo muối vào một cái am nhỏ thờ thần thánh dưới gốc cây. Bên cạnh cây là hồ Puskarini hay Holy Pond, nơi Hoàng Hậu Maya tắm gội lần đầu tiên cho con trai Siddhartha của mình, bóng đền Mayadevi lung linh trong nước.

Bên phải của cây là những dải cờ phủ rợp như một bức tường muôn màu bay trong gió. Đây là những lá phướn ta thấy khắp nơi ở Nepal có mục đích cầu bình yên cho thế gian và cho chính mình. Có 5 màu cờ, mỗi màu tượng trưng cho mỗi ngũ hành kim mộc thủy hỏa thổ – màu xanh cho trời, trắng cho nước, đỏ cho lửa, xanh lục cho khí, và màu vàng cho đất. Y học cổ truyền Đông Phương cho rằng sức khỏe và sự hài hòa sẽ đạt được khi có sự cân bằng của 5 yếu tố này. Trên những tấm cờ là hình ảnh những linh thú và những câu thần chú – chim Garuda, rồng, cọp, ngựa gió, và sư tử tuyết, và những câu kinh cầu sẽ được gió mang đến cho tất cả nhân loại.

Tôi nấn ná rất lâu quanh cây Bồ Đề. Nếu Thịnh không gọi tôi vào xem dấu tích của Phật nơi ngài được sinh ra thì tôi không hề biết rằng bên trong đền Mayadevi phía góc trái là một Marker Stone đánh dấu nơi Đức Phật ra đời. Người đi xem dừng lại để cầu nguyện. Đến phiên tôi thì không hiểu sao trong đầu hiện ra hình ảnh của người chị vừa mới qua đời của tôi, ứa nước mắt, tôi nói lời cầu xin cho chị được sớm vào cửa Phật, trong lòng không mảy may một nguyện ước nào khác.

Chitwan National Park Safari:
Buổi trưa từ Lumbini chúng tôi về rừng Chitwan safari trên xe jeep để săn hình tê giác một sừng. Nắng quá nên tôi leo ra băng sau, chị Mai lên trước mà chụp hình, ngồi sau chị không chụp được đâu, Thịnh nói. Vậy là tôi leo lại ra băng trước, nắng kinh khủng, nắng chói lòa. Xe chạy một quãng, Quang la lên, coi kìa có hai con gì kìa, đâu con gì vậy, cả đoàn cũng la lên, con người, haha, mọi người cười to khi thấy hai cô gái Ấn mỹ miều trên một chiếc jeep khác đang ngược đường đi về. Quang lại tiếp tục, anh Thịnh ơi có con gì kìa, đâu đâu con gì vậy, con kiến hahaha… Tôi cười đau ruột, cười to hơn ai hết. Họ thật dễ thương, tất cả đều ở Việt Nam, chỉ có mỗi mình tôi từ nước ngoài về thấy lạ cái gì cũng cười. Người Việt có đức tính thân thiện, dễ hòa đồng, chỉ một nụ cười là đánh tan mọi xa lạ ban đầu ngay.

Xe đi sâu vào rừng, đến một đầm nước nhỏ thì gặp hai con tê giác đang ngâm mình, xe dừng lại, người tài xế ra dấu cho tất cả im lặng sợ làm động thú rừng chúng có thể tấn công. Cả đoàn im bặt đưa máy lên bấm. Tôi làm biếng không mang theo ống kính dài nên cái 24-70mm của tôi chỉ chụp được nhỏ xíu từ xa. Thế là bỏ cuộc, tôi hướng máy vào cánh đồng xa xa sau rặng lau lung lay trong gió. Chị Mai chụp gì mà bấm máy liên tục vậy, có ai hỏi đằng sau, Quang trả lời giùm, chị chụp cảnh. Tôi nói xa quá chị không chụp được tê giác, sao mình không xuống xe đến gần hơn, Khanh nói xuống xe sẽ bị tê giác húc chết ngay tại chỗ. Ngay lúc đó, một con lù lù đi về phía xe chúng tôi, nửa chừng không hiểu sao quẹo phải quay lưng đi chầm chậm dọc đầm nước. Cả chục cái máy hình bấm lắc cắc, ôi chao chỉ chụp được cái mông của nó thôi, đợi lâu không thấy nó quay đầu lại, cả đoàn bỏ cuộc nổ máy xe đi tiếp vào rừng. Sau đó là nai, heo rừng, chim trĩ … Khi ra đến bìa rừng thì mặt trời đang lặn trước mặt, đỏ ối và to dị thường. Nhưng chỉ trong tích tắc biến mất dưới chân trời, tôi không thể nào phản ứng kịp, tiếc quá, tôi vẫn mơ chụp được một cảnh mặt trời đỏ ối to dị thường như thế mãi.  Ngày hôm sau Khanh kể có hai người tour guide trong những xe trước chúng tôi bị tê giác húc chết.

Bhaktapur – Phewa Lake
Buổi chiều đón mặt trời lặn ở hồ Phewa. Trời trong nên khi mặt trời xuống chỉ có màu trắng vàng không ấn tượng, nhưng những chiếc du thuyền nhỏ mỏng manh trên mặt hồ mênh mông mịn màng trước dãy núi tuyết trắng hư thực bồng lai.

Holi Festival ở Durbar Square:
Sáng hôm đó, chúng tôi chia hai nhóm: một nhóm bay lên xem đỉnh Everest, nhóm còn lại Thịnh dẫn ra Durbar Square chụp hình phiên chợ sáng và xem đền cổ ở Taumadhi Square. Tôi không đi Everest nên ở lại đi với Thịnh. Ra đến quảng trường Durbar thì rơi ngay vào lễ hội Holi, ngày 20 tháng Ba, đúng vào chu kỳ của trăng, trên một đền cổ. Một nhóm người lớn tuổi rất đông tụ tập trên bậc cấp của đền Narayan, bôi bột màu vào mặt, vào tóc của nhau rồi vừa hát vừa nhảy múa. Tôi cũng đánh bạo leo lên múa cùng với họ. Thấy tôi cầm máy ảnh, họ làm dáng cho tôi chụp hình, xong rồi xin bôi bột lên mặt tôi, tôi đứng cho họ bôi, nhưng khi bột bắt đầu rơi vào máy ảnh thì tôi bỏ chạy. Những gì xảy ra sau đó suốt ngày trên các nẻo đường ở Thamel tôi không rõ vì không dám lai vãng ra đường sợ bị quăng bột màu và nước màu vào người. Đứng trong cửa của khách sạn, tôi nghe tiếng hò hét tưng bừng ngoài kia, từng đoàn người trẻ chạy nhảy trên đường, bột màu kín người, một cảnh đáng sợ, nhưng họ chỉ vui chơi không gây ra một tai nạn gì. Lễ hội màu sắc mừng mùa Xuân, mừng mùa màng, mừng tình người … Hôm đó tôi gặp được một đứa bé gái xinh đẹp. Bức chân dung đầu tiên trong chuyến đi của tôi.

Bouddhanath Stupa:
Người ta nhặt một con chim gảy cánh.
Nằm cách trung tâm Kathmandu 11 km, là một trong những nơi hành hương lớn nhất thế giới. Đôi mắt Phật trên Stupa ở bốn phía nhìn ra Đông Tây Nam Bắc biểu hiệu cho sự toàn thị của Đức Phật, và đôi mắt đã trở thành biểu tượng của Nepal. Trên mỗi đôi mắt (ngoại nhãn) là một con mắt thứ ba (nội nhãn), còn gọi là thiên nhãn hay huệ nhãn, con mắt của trí tuệ có cái nhìn từ bi độ lượng và nhân ái.  Dưới đôi mắt là một đường cong như dấu hỏi, đó là số một trong chữ Nepal, tượng trưng cho nhất thể của vũ trụ, chỉ có một con đường duy nhất đi đến giác ngộ, đó là qua con đường của Phật pháp.

Nơi đây tôi gặp một con bồ câu trắng bị thương nằm trên vết máu hồng của nó, người đi qua rải bột màu lên để cầu lành cho chim. Có một vị sư đến đọc kinh. On ramasse un oiseau tombé, người ta nhặt một con chim gảy cánh.

Khu chợ Thamel:
Một hôm bước chân về giữa chợ
Chợt thấy vui như trẻ thơ

Cậu bé điểm tâm với củ carrot.
Đây là phiên chợ chỉ nhóm từ 6 – 9 giờ sáng. Màu sắc nhộn nhịp, đi trong đó thì không thể nào mà không chân chim nhảy trong lòng. Rau quả, trái cây, thịt cá, bánh chiên, trà sữa nóng, lụa là. Họ bày hàng trên chiếu bên lề đường hay trên xe đẩy, hay trên xe hai bánh, xe đạp…. Tôi chưa bao giờ được ở trong một khu tưng bừng như thế nên cũng vui theo cái vui của dân nghèo, có người chỉ có vỏn vẹn vài nhúm hành lá ngồi mãi không ai buồn mua. Đi lang thang chụp hình lâu quá nên tôi cũng thấm mệt, hôm đó là ngày cuối của chuyến đi, chân bước đã bắt đầu thất thểu, tôi định quay về khách sạn sớm nhưng vừa cất máy hình vào backpack rẽ vào con đường nhỏ thì đụng ngay một cậu bé đang ngồi trên bậc cấp bên góc đường. Cậu bé nhỏ xíu, áo đỏ nổi bật lên màu xanh của cửa sắt sau lưng, miệng gặm một củ carrot khổng lồ, 8 giờ sáng thì củ carrot là điểm tâm của cậu chăng. Tôi ngồi xuống trước mặt đưa máy hình lên chụp lúc nó đưa carrot lên miệng, gặm xong thả xuống đất, rồi lượm lên gặm tiếp một cách máy móc như là một điều thường nhật phải làm, chẳng có gì là ngon miệng, mắt lơ đãng ra phía chợ màu sắc. Củ carrot héo không được rửa sạch còn dính cả đất buồn cười trên khuôn mặt lem luốc nước mũi, đôi mắt buồn thơ dại của nó. Thấy cái máy ảnh trông đe dọa, nó tránh ra trốn vào con hẻm nhỏ mất dạng. Không biết dạ dày non nớt của nó có tiêu hóa được củ carrot cứng ngắc kia không. Tôi bỗng nghĩ đến đứa bé ngồi ăn bát cơm nghèo trước cửa ở Sài Gòn trong “Nẻo Về Của Ý”, ăn chầm chậm thưởng thức bát cơm đạm bạc của mình. Hai hình ảnh giống nhau nhưng không giống nhau chút nào. Nhìn đứa bé với củ carrot này tôi thương lắm. Thế là tôi chấm dứt buổi sáng ở đây, đến nói với Thịnh tôi sẽ về khách sạn trước, Thịnh trả giá một chiếc xích lô cho tôi.

Đền Khỉ Swayambhunath:
Prayer wheels, giờ tụng niệm, chuông singing bowls.
Mỗi nơi tôi đi qua, Nepal đều từ bi cho tôi gặp được một cảnh nào đó nhớ đời. Nằm trên một ngọn đồi của thung lũng Kathmandu, phía Tây của thành phố, là một đền cổ xưa, một trong những địa điểm hành hương lớn nhất Nepal. Swayambhunath Stupa cũng giống như Bouddhanath Stupa với đôi mắt Phật ở bốn phía, trên mỗi cặp mắt là một con mắt thứ ba, và dưới mắt là số một thay cho mũi. Muốn lên Stupa phải leo 365 bậc cấp, bên phải là vô số hàng bán pháp khí của Phật giáo…tượng Phật, mala, chuông … Đặc biệt là ở đây có vô số khỉ chạy nhảy như là giang sơn của mình. Người ta gọi là holy monkeys. Huyền thoại cho rằng nguồn gốc của chúng là những con được hình thành từ những con chí trong bộ tóc dài của vị bồ tát Manushri khi ngài còn tu ở đó. Ở đây tôi gặp được giờ tụng kinh chiều trong một thiền viện nhỏ, gặp được hàng trăm chú tiểu nhỏ trong giờ cầu nguyện đi quanh những prayer wheels hình trụ, tay xoay chuông theo chiều kim đồng hồ và đọc câu chú Om Mani Padme Hum cầu an lành. Những prayer wheels này được treo quanh một ngôi đền nhỏ, câu chú Om được khắc vào mỗi chiếc. Nơi đây tôi cũng mua được một singing bowl rất lớn, tiếng UM ngân rất trầm và xa khi đánh vào chuông. Người bán hàng nói tiếng chuông ngân giúp bệnh tật tan biến. Kim và Thịnh đi cùng với tôi tò mò muốn biết làm sao thì người bán hàng thử làm trên lưng của Kim. Anh ta rà dùi gỗ quanh chuông tạo ra tiếng ngân làm cho chuông rung lên rồi áp vào lưng của Kim. Xong rồi Kim không nói gì, tôi không biết Kim có cảm thấy điều gì khác không nhưng tôi không hỏi, chỉ nhờ Kim giúp tôi trả giá với người bán để tôi có thể thỉnh chuông về. Tôi mua chuông với nửa giá đưa ra và hân hoan mang về, nặng quá, Khoa phải giúp tôi xách giùm backpack của tôi.

Chuông đang nằm trên bàn thờ của chị tôi, thỉnh thoảng tôi cầm lên ngân chuông cho chị nghe.

Giã từ Nepal:
Đêm cuối cùng ở đền Khỉ, Nabu làm một mandala bằng bột màu có ý chúc lành cho chúng tôi trước khi chúng tôi ra sân bay về lại Sài Gòn. Làm xong thắp tim đèn lên rồi xóa đi, một vũ trụ có rồi không đó, dust in the wind.

Tôi biết mình sẽ khó trở lại lần thứ hai. Tôi không dám mơ trở lại. Cái u tịch của ký ức về chuyến đi vẫn còn đậm nét. Về đến Washington DC, tôi phải mất gần một tháng mới ngồi yên để viết. Tâm chưa định, tôi chưa dám viết. Nhớ lại tất cả, tôi cảm thấy xấu hổ đã có những tủi thân về tình trạng vệ sinh bên đó. Không biết bao đất nước sống trong nghèo đói thiếu thốn, còn tôi chỉ có vài ngày trên drap giường ẩm thấp, muỗi vo ve, vệ sinh thê thảm mà tôi đã thấy tủi thân. Giờ đây, khi thành tâm nhớ lại, tôi chỉ còn thấy một đất nước đẹp vô cùng, cả cảnh lẫn người. Còn nhớ không, tôi ơi đã trào nước mắt như thế nào dưới cây bồ đề ở Lumbini, trước đứa bé điểm tâm bằng carrot, người đàn bà đẹp khắc khổ ở Pokhara; và đã tắt thở như thế nào trước núi non, sông nước, bình minh, hoàng hôn, thuyền trên sông, đêm trên núi.

Cái may mắn của xứ sở này là nằm cao trên Hy Mã Lạp Sơn, xa xôi, thế giới văn minh khó tràn vào để ô nhiễm, nên hoang sơ vẫn còn đó, tâm nguyên sơ vẫn còn đó.

Giờ đây, khi tất cả những hình ảnh đã im lìm, quay đầu nhìn lại, tôi kinh ngạc nhận ra rằng Nepal đẹp phi phàm.

Tống Mai
(Virginia – May 12, 2019 – Hôm nay là ngày của Mẹ ở đây
Gởi Mẹ và chị Oanh của tôi)

 

TRÊN DÒNG NAYARANI VÀ SAFARI TRONG RỪNG CHITWAN

 

 

Photo: TranQuiThinh

 

Khanh, Mai, Khoa, Kim, Tùng … Nabu.  Photo: Thịnh

 

 

Photo: Khanh

 

ĐÊM TRÊN NÚI Ở DHAMPUS VILLAGE – ANNAPURNA FOOTHILL

 

 

 

 

Photo: Khoa

 

 

 

 

POKHARA

Người đàn bà ở Pokhara

 

Tôi rất cảm thương khuôn mặt đẹp khắc khổ của bà. Photo: Khoa

 

 

Tôi run lắm trên cầu treo dằng dặc, mỗi lần có ai đi sau là cầu nhún nhảy lên xuống khiếp vía. Photo: Thịnh

 

LUMBINI

 

 

 

 

OM

 

 

 

 

 

 BOUDHANATH STUPA

 

 

 

 

Nhặt một con chim gảy cánh

 

SWAYAMBHUNATH ĐỀN KHỈ

Mắt Phật, sự toàn thị của Đức Phật, đã trở thành biểu tượng của Nepal.
Trên mỗi đôi mắt là một con mắt thứ ba (nội nhãn) và dưới đôi mắt là một đường cong,
đó là số một trong chữ Nepal, tượng trưng cho nhất thể của vũ trụ

 

Photo: Khoa

 

Nabu, hướng dẫn  viên người Nepal, làm một cái Mandala khi chuyến đi kết thúc

 

 

CHITWAN NATIONAL PARK SAFARI

 

Khanh và cái mũ cao bồi rất hợp với chuyến safari này

 

BAKTAPUR – PHEWA LAKE

 

 

 

HOLI FESTIVAL Ở KATHMANDU

 

Photo: Thịnh

 

Photo:  Thịnh

 

KHU CHỢ THAMEL – KATHMANDU

 

 

 

 

 

 

Tôi chụp hình này chỉ vì cái cân xưa cỗ

 

Khanh (cô bạn cùng phòng) rất thích mua quà trong chợ và chia cho tôi những thức ăn rất lạ ở đó

 

 

Quán ăn nhỏ xíu, khách phải cúi đầu leo vào và chỉ có đủ cho 4 người
ngồi. Thịnh mua một dĩa và chia cho tôi vài muổng, ngon lắm.  Cái gì ở đây cũng lạ quá.

 

 

 

 

Bà cụ đang tạo dáng cho tôi chụp hình.  Photo: Thịnh

 

Trà sữa buổi sáng

 

 

 

 

 

Tôi có một buổi sáng cuối cùng để shopping ở khu Thamel.  Photo: Kim

 

GIẶT TẮM TRÊN SÔNG Ở PULCHOWK – KATHMANDU