Oct 3, 2017 (TM)
Tôi sẽ không có một câu chuyện để kể, mà chỉ có một tâm bút để chia sẻ mà thôi. Đây là một bài viết về một cuộc hành trình mà tôi nghĩ mình có thể gọi là hành trình hướng về bình yên.
Có một thời xa xưa, lúc ký ức bắt đầu biết mọc rễ trong tôi, sự bình yên là một điều hiếm có trong một thành phố cổ kính, buồn và điêu linh vì chiến tranh, đêm đêm có tiếng đại bác pha lẫn tiếng chuông chùa, hay tiếng chuông nhà thờ đổ. Chiến tranh không cách xa nhà chi mấy. Đó…là Huế của tôi, nơi tôi sinh ra và lớn lên, nơi mà ký ức thơ ấu biến thành nghĩa trang mênh mông, với những nấm mồ tập thể của thời Mậu Thân, thời mà tôi gọi là…Giải Khăn Sô Cho Huế.
Sự bình yên từ đó là một điều bạc mệnh, và chỉ có trong kinh cầu mỗi tối.
Tại sao lại có cuộc hành trình này…Tại sao mãi đến bây giờ?
Tất cả bắt đầu từ một bức tranh. Cách đây 20 năm, tôi có vẽ một chú tiểu quay đầu nhìn lui và lấy pháp danh của mình để đặt tên cho bức tranh. Hồi đó, tôi không mảy may thắc mắc tại sao tác phẩm đầu tay của mình lại là một chú tiểu có cặp mắt nhìn lui rất buồn. Về sau, khi hàng ngày đi qua chạm vào ánh mắt đó, tôi bắt đầu quay lại nhìn chú…và nhận ra sự bất an trong mắt chú. Tôi nghiệm ra đôi mắt đó là đôi mắt của tôi. Đôi mắt chất chứa bất an, và cái nhìn lui chất chứa một thời thơ ấu đánh mất trong chiến tranh và tang tóc. Nên từ đó, tôi bắt đầu mơ đến một nơi thanh bình, có tiếng tụng kinh, có những tâm hồn không vướng bận, có những đôi mắt không nhìn lui … một nơi giống quê nhà, nhưng không có sự nhắc nhở của chiến tranh. Sự bình yên và chùa chiền. Hai ý niệm đó bất chợt xui tôi nghĩ đến Miến Điện, một nơi mà trong giấc mơ và trí tưởng tượng có đủ những yếu tố này.
Thế là …tôi lên đường.
Miến Điện nổi tiếng là đất Phật, có hàng chục ngàn chùa tháp, và 90% dân số là Phật tử. Trời không phụ lòng khi cho tôi gặp được những gì tôi muốn gặp: những ni cô chú tiểu, đồng quê thanh bình, chùa tháp, hoàng hôn và bình minh, bóng tối và ánh sáng. Tất cả những hình ảnh tôi mang về đây vẫn còn đậm mùi hương trầm, và trên cánh bay của hương trầm…là sự bình yên.
Bây giờ xin hãy đi cùng tôi qua những nơi đó.
Cảnh đầu tiên là những chú tiểu, ni cô nhỏ khất thực. Tôi đã dành rất nhiều thì giờ đi tìm những thiên thần bé tí này. Gặp được họ là cả một sự may mắn. Đây là đoàn ni cô ôm bình bát lặng lẽ đi từ nhà này sang nhà khác. Tôi cầm máy ảnh đuổi theo, họ thì đi như tránh máy ảnh của tôi nên kết quả là những bức hình tội nghiệp. Những đứa bé mặc áo tràng mang bình bát dễ thuơng lắm kia, nhỏ lắm, khoảng chừng 5, 7 tuổi mà thôi. Chú tiểu mặc áo nâu gạch và ni cô mặc áo hồng. Khất thực xong, ho trở về tịnh xá để ăn trước khi mặt trời đứng bóng. Khất thực là một nghi thức tự mấy ngàn năm của Phật Giáo nguyên thủy hay còn gọi là Phật Giáo Nam Tông, luyện cho con người sự khiêm tốn, lòng nhẫn nhục chấp nhận tất cả những gì đặt vào đời mình, cả niềm vui lẫn nỗi buồn, cả may mắn lẫn bất hạnh, như người tì kheo không hề phân biệt thức ăn ngon hay dở được trút vào bình bát của minh.
Ni cô nhỏ khất thực ở Mandalay
Chú tiểu và bình bát khất thực ở Yangon
Những nơi kế tiếp mà tôi tìm đến là đồng quê và chùa tháp. Ngoài Yangon là thành phố lớn đã phát triển nhiều, thì hai thành phố Mandalay và Bagan vẫn còn hoang sơ. Nhất là Bagan có đến 2,000 ngôi chùa xây từ thế kỷ 12, 13, những ngôi chùa trùng trùng điệp điệp, thấp thoáng và bí ẩn trong sương mù buổi sáng. Đồng quê thì thơ mộng y như trong cổ tích, có những con đường đất thênh thang, có xe bò lững thững. Tôi có cảm tưởng như được trở lại thời xưa trên những con đường làng mình cùng đi với trâu bò ở quê nhà. Đúng là nơi đây vẫn còn giữ được hồn xưa thanh tịnh mà tôi gọi là … hồn của Thuở Quế Trầm.
Rồi đến hoàng hôn ở Mandalay. Hồi xưa có lần tôi theo cha tôi xuống Phá Tam Giang gặp chiều tàn trên đầm phá của Huế, nên tôi rất thấm thía cái buồn tênh của cảnh vật, và của lòng mình khi ánh sáng ban ngày tắt .
Đây là hoàng hôn trên cầu Ubein ở Mandalay, cây cầu cổ xưa và dài nhất thế giới, 1.2 km nối hai bờ hồ Taungthaman. Hôm đó tôi thuê thuyền ra giữa sông, cảm giác thật kinh khủng khi mặt trời to và đỏ ối hạ dần phủ lấy những bóng người trên cầu. Người đi rất đông, họ chen lấn nhau nhưng tôi không nghe một tiếng động nào, tất cả vận chuyển trong im lặng, cả mặt trời lẫn bóng người, hinh như cái yên tĩnh trong lòng đã át đi tiếng động bên ngoài.
Và đây là đồi Mandalay, mặt trời chiếu vào thung lũng dội ánh sáng vào những đền tháp bên trên. Đẹp quá và cũng buồn quá. Golden Rock (Kyaiktiyo Pagoda) cách Yangon 5 tiếng lái xe, một ngôi chùa hình tròn xây trên đỉnh núi, dát vàng 24 carat và là nơi thu hút du khách và người hành hương. Cao 1,100 mét, đường lên quanh co trắc trở. Nhìn xa như một khối vàng treo lơ lửng bên núi.
Hoàng hôn trên Ubein Bridge – Mandalay
Con đường dẫn đến bình minh phải qua ngõ hoàng hôn
Kyaiktiyo Pagoda (Golden Rock) – Mon State
Đến đây, tôi muốn nán lại một chốc với những tấm ảnh còn lại để nói về sự đợi chờ bình yên. Đoạn cuối của chuyến đi của tôi .
Trong khi những buổi hoàng hôn ở Mandalay làm cho lòng chùng thì bình minh trên Bagan đã làm bừng lên sức sống. Buổi sáng cuối cùng ở Bagan, tôi đến khu tháp cổ rất sớm để đón mặt trời lên, cảm giác ngồi chờ giữa muôn ngàn chùa tháp trong một cánh đồng bao la thật thoát tục. Khi mặt trời đã lên khỏi ngôi chùa cao nhất ở đó thì hàng trăm khinh khí cầu được tung ra để chào mừng ngày mới rạng . Rõ ràng vào lúc ấy tâm tôi rất tĩnh lặng, và tôi như sống trong một trạng thái gần như tiếp xúc được với mọi vạn vật chung quanh mình. Chưa bao giờ tôi thấy được cái giây nối mầu nhiệm và nhất thể với trời đất như lần đó.
Và như thế, tôi đã từng biết cái im lặng của hoàng hôn,
Cái im lặng của bóng đêm khi ánh sáng ban ngày tắt.
Có bao giờ tôi ngưng chờ …
Chờ sau bóng tối là ánh sáng, sau bóng đêm là ban mai, sau mặt trời lặn là mặt trời mọc.
Con đường dẫn đến bình minh phải qua ngõ hoàng hôn.
Đêm … sẽ có ngày
Có những niềm vui sau nỗi buồn và nụ cười sau nước mắt
Ý niệm đó không xa lạ gì, nhưng khi thật sự trải nghiệm được sự chuyển hóa của đêm qua ngày, của bóng tối qua ánh sáng, thì tôi mới thấm thía rằng không ai phải sống mãi trong bất an.
Đến đây tôi xin kết thúc lời tự sự của mình bằng hình ảnh những ngọn nến ở chùa Shwedagon ở Yangon.
Đây là những ngọn nến được thắp bởi những người hành hương và một trong những ngọn nến này là ngọn nến của tôi. Tôi biết mình không đơn độc, ngọn nến của tôi cùng với những ngọn nến kia sẽ thắp sáng cho sự yên ổn của ngày hôm nay và ngày mai.
Và với ngọn nến đang cháy trong bức hình cuối cùng này, tôi xin chúc tất cả bình yên.
Thắp sáng cho sự yên ổn của ngày hôm nay và ngày mai
Tống Mai
(VNPS – Class of 2017 – Photo Essay)
Tuyệt vời. Post này cất giữ cả chiều dài của năm tháng.
Cám ơn Hà, nhưng sống lâu nhất là trong trí của mình. Không tưởng được ở đó bình yên như thế nào, nhất là Pagan. Nếu có cơ hội trở lại Myanmar, Mai sẽ đi trong một heartbeat.
Mai có cuộc sống thật là phong phú.
Chị Mai đa tài quá. Bài viết xúc tích, hình chụp đẹp, vẽ đẹp. Em thật ấn tượng với bức tranh chú tiểu của chị.
Cám ơn Kiều Chi vào thăm chị và để lại dấu chân.
chị Mai
” Lời tự sự ”
Cả một chuỗi dài thời gian, ký ức đan xen hiện tại để đưa đến một
” hành trình hướng về bình yên “.
“Vô số ngôi Chùa, Tháp , ni cô, chú tiểu, hoàng hôn , bình minh, bóng
tối, ánh sáng…..”
Một bức tranh hoàn hão, đủ khiến người đọc chạm tới sự bình
yên , an lạc.
Bài viết kết thúc bằng ” những ngọn nến được thắp sáng cho sự yên
ổn của hôm nay và ngày mai……..Chúc tất cả bình yên .”
Thật tuyệt !
Một chút lặng trong Cúc.!
Cám ơn Mai thật nhiều, về một bài viết thật hay….!
Kim Cúc
Saigon ,04 tháng mười 2017.
Hello Mai! So good to hear from you again. And how beautiful your essay! I mess around with online translators to have an idea of your accompanying text and I just marvel at the ideas and emotions you express in both photos and words!
I hope you are well and that you’ll continue your art in whatever medium you enjoy. It is always beautiful!
Joanna
Từ “đôi mắt nhìn lui” với sự bất an, đoản văn tuyệt vời này Mai đã đưa chúng ta đến một nơi bình yên qua những hình ảnh màu sắc trầm buồn, làm lòng lắng lại.
Hình của Mai chơn chất như những bước chân trần của các Ni cô khất thực, đơn giản như bữa ăn đạm bạc, hình bàn tay cùng bình bát chú tiểu nhìn thật thương. Bức ảnh đẹp nhất, hoàn hảo nhất là hình Thuở quế trầm, cứ thích nhìn hoài, còn các hình chùa tháp thì mơ màng như tranh thủy mặc. Xin cám ơn đôi mắt ấy.
Thật là một tùy bút có giá trị vô cùng !
Cám ơn Mai
Chị ơi,
Thật vinh hạnh em được đọc tâm hồn chị. Bài viết hay, hình đẹp đến khó tin đó là photo. Em ước gì được cùng chị đi du lịch.
Thực sự em thấy rung động khi đọc bài này của chị.
Em Hạnh
These are truly out of the world pictures !
Amita
New Delhi
Đậm đà, sâu lắng. Hình ảnh rất đẹp. Chúc mừng em.
Cả một đoạn đường xa thẳm và quảng thời gian dài tìm kiếm sự bình an và rồi cuối cùng dừng bước bên cạnh những ngọn đèn cầy được thắp sáng tỏa ánh sáng lung linh sưởi ấm trái tim và lau khô nước mắt.
Em chúc mừng chị và cầu mong chị gìn giữ được mãi sự bình an đó
Thương chị mãi,
Em Tí
P.S. Em cũng xin được cùng chị thắp một ngọn nến hy vọng rằng “ngọn nến của tôi cùng với những ngọn nến kia sẽ thắp sáng cho sự yên ổn của ngày hôm nay và ngày mai. Và với ngọn nến đang cháy trong bức hình cuối cùng này, tôi xin chúc tất cả bình yên.”
Cho phép mình đặt tên Mai là Nữ Sĩ Họ Tống nghe Mai.
Cám ơn người bạn tài hoa của mình,không những viết hay mà còn là một photographe tuyệt vời nữa.
D. rất mong Mai thu xếp được để có mặt ở SG ngày 19/11/2017 để tham dự show Bóng Hình của D.
Thương nhớ,
Diệu.
Mai đã viết ” chỉ có một tâm bút để chia xẻ ” thì thật đúng là tâm bút !
Đọc mà cảm thấy nao lòng. Những điều mong ước tự thuở nào xa xưa giờ đây Mai đã thực hiện được, và chúng mình , những người bạn của Mai đang được ngắm nhìn , cảm nhận , những nét đơn thuần , hiền dịu của tâm hồn Mai trải qua những câu văn , những ảnh chụp và cả bức tranh đầu tiên của Mai.
Tất cả đều ẩn chứa một sự dịu dàng thanh thoát ,cũng loáng thoáng đâu đó một chút lãng đãng bàng hoàng của sương khói mịt mờ .
Những hình ảnh cho thấy sự tương phản nối theo nhau giữa bóng tối và ánh sáng nét thanh bình của đường quê để rồi sau cùng hết là một cảm tưởng bình yên , một lời chúc lành êm ả.
Để thực hiện được niềm mơ ước và có được những hình ảnh tuyệt vời như ri chắc là Mai đã trải qua những tuần lễ gian truân , leo núi trèo đèo , thức khuya dậy sớm để đi đến nơi mà có thể ngóng chờ ánh bình minh trong cảnh yên lắng tịch mịch , hay thuê thuyền chèo ra sông để chờ đón hoàng hôn chiếu trên sông với cảnh cây cầu gỗ nổi tiếng dài 1.2 km nối hai bờ hồ Taungthaman.
Ng nghĩ là không phải ai cũng có thể đi đến được những nơi này , phải có ý chí biết chịu đựng sự vất vả và cũng phải có phương tiện nữa.
Cám ơn Mai thật nhiều đã san sẽ một tác phẩm giá trị.
Thân thương ,
MNTiti .
Ti bao giờ cũng có những thoughtful comment
Có một bài hát của Trần Tiến “Bình Yên” mà câu cuối Mai dùng cho tựa đề của photo essay ra trường này của Mai : Bình yên để sóng nâng niu bờ , Bình yên không ngờ, lòng ta se sẽ câu kinh bình yên.” Bản nhạc Mai rất thương. Lúc qua Toronto hai năm trước Đỗng có thâu bài này cho Mai nhưng không có nhạc đệm nên bỏ qua.
Tuyệt quá em Mai! Hình ảnh đẹp và diễn tả được nội tâm. Điều nầy rất khó!
Linda
Cám ơn chị Linda đã vào khungcuahep của Mai. Mai cũng cám ơn chị đã gởi lời chúc mừng Mai qua Kiều Lan. Đó là giải thưởng Mai honored trên tất cả.
Chúc mừng Chị đã được trao giải President’s Choice Award cho những tấm hình được chụp từ những cảm nhận về lòng nhân từ và cảm súc từ con tim.
Cám ơn Vũ. Cái award làm nước mắt cảm động, không hiểu vì sao, có lẽ đây là cái award chị mong đợi nhất.
” C’est tellement mystérieux le pays des larmes ! ”
chị Mai
Chị ơi bài viết hay qua. Ít khi nào em đọc được những bài viết ngắn mà giàu cảm xúc tới vậy. Em đã cũng có dịp đặt chân tới mảnh đất này nhưng vội vã quá nẻn không cảm nhận được hết cái đẹp ở đây. Những bức ảnh chị chụp thật sự ấn tượng. Chị có thể gửi cho em có bản tiếng Anh không ạ. Em muốn gửi cho DS Myanmar tại Australia để họ biết rằng có một người VN đã viết về đẩt nước họ hay đến thế. Nếu có thể cho em share? Em cảm ơn chị nhiều.
Chào Thủy của vùng Down Under.
Cám ơn Thúy đã vào khungcuahep và thích bài viết. Chị sẽ dịch ra tiếng Anh và post lên đây cho Thúy. Được chứ, chị rất hân hạnh bài của mình được phổ biến.
chị Tống Mai
Chị đã dịch ra tiếng Anh. Đây là link Thúy có thể dùng:
https://khungcuahep.com/du-lich/myanmar-reflection-peaceful-journey-tong-mai.html