Tiếng Pháo Từ Ngày Thơ – Lương Thúy Anh

Feb 9, 2918 (TM)

Tôi đăng bài viết của Thúy Anh vào đây mà nhớ đến đoạn mở đầu rất nhẹ nhàng nhưng đau lắm của Kim Thúy trong cuốn “Ru”.

Kim Thúy, cô văn sĩ ở Montréal, sinh vào Tết Mậu Thân. Thế là đã năm mươi năm!  Tiếng pháo nổ trong “Ru” khơi lại mùi chiến tranh, tiếng pháo nổ của Thúy Anh khơi lại kỷ niệm gia đình ấm cúng. Cái tương phản giữa một tâm hồn dậy sóng và một tâm hồn mơ mộng. Tôi thương cả hai, cả hai bổ túc cho nhau cũng như tôi cần một trung đạo. Tôi biết mình sẽ gởi vào Khung Cửa Hẹp của mình những bài viết về những ngày cuối năm, và thế nào cũng sẽ có những xuân oán không đừng được.

Hãy nghe đoạn mở đầu của “Ru”:

Je suis venue au monde pendant l’offensive du Têt, aux premiers jours de la nouvelle année du Singe, lorsque es longues chaînes de pétards accrochées devant les maisons explosaient en polyphonie avec le son des mitraillettes.

J’ai vu le jour à Saigon, là où les débris des pétards éclatés en mille miettes coloraient le sol de rouge comme des pétales de cerisier, ou comme le sang des deux millions de soldats déployés, éparpillés dans les villes et les villages d’un Vietnam déchiré en deux.

Je suis née à l’ombre de ces cieux ornés de feux d’artifice, décorés de guirlandes lumineuses, traversés de roquettes et de fusées. Ma naissance a eu pour mission de remplacer les vies perdues. Ma vie avait le devoir de continuer celle de ma mère.

***

Tôi bước vào thế giới này đầu năm Khỉ, ngay khi cuộc chiến Tết Mậu Thân đang tiếp diễn, khi những chuỗi pháo bông treo dài trước nhà nổ tung muôn mành bằng tiếng súng.

Sài Gòn là nơi tôi sinh ra, và hàng ngàn mảnh pháo cũ nhuốm màu đỏ tựa như những cánh anh đào hay máu của hai triệu chiến sĩ vương vãi khắp các thành phố và làng mạc của một nước Việt Nam bị cắt làm đôi.

Tôi sinh ra trong bóng tối của bầu trời thêu bằng những dây pháo hoa treo thành những chiếc vòng lấp lánh bắn vào bằng tên lửa và hỏa tiễn. Sự ra đời của tôi là để thay thế những cuộc đời đã mất. Đời sống của tôi là để tiếp nối đời sống của mẹ tôi.

Tống Mai
Feb 9, 2018

 

Tiếng Pháo Từ Ngày Thơ
Lương Thúy Anh

Khi những ngày cuối năm âm lịch lao xao chuẩn bị chia tay một năm cũ, từ đâu trong tiềm thức, dường như có những âm thanh đì đùng, hay tí tách từng tiếng một lại cứ vang lên trong tôi, đánh thức cho tôi tỉnh lại giấc mơ một thời bé dại.

Ngày xưa ấy, từ thuở tôi chỉ mới lên năm lên bảy, có những phong pháo dài ngoằn treo trước cửa nhà vẫn mãi là hình ảnh chưa hề phai nhoà trong tôi.

Là những phong pháo của chiều ba mươi tết, khi chuẩn bị cúng lên nêu, đợi mạ dọn xong thức ăn lên bàn thờ gia tiên, là ba vội vàng khăn áo chỉnh tề, thắp hương van vái ông bà , tổ tiên. Trong lúc đó, bên hiên nhà, người anh cả loay hoay mở hộp đựng phong pháo, rồi treo cẩn thận trên cao trước mái hiên.

Ba tôi lạy xong, những nén hương bắt đầu tỏa khói thì tiềng nổ đầu tiên của phong pháo cúng lên nêu chiều cuối năm được châm ngòi, tiếng đì đùng liên tục, liên tục, lâu lâu có một tiếng nổ rất lớn của mấy viên pháo tống cột xen kẻ vào dây pháo… Tôi vẫn nhớ như y lời của ba, rằng là pháo nổ không bị ngưng nửa chừng là năm ni nhà mình sẽ luôn may mắn, ngược lại nếu giữa chừng pháo bỗng bị tắt im ỉm… ba châm ngòi tiếp đốt nhưng trên nét mặt phảng phất một vẻ trầm tư.

Là những phong pháo của đêm giao thừa, dù mắt ríu lại vì buồn ngủ, nhưng mấy anh em tôi vẫn cố gượng thức để chờ coi ba đốt pháo, là phong pháo tiễn năm cũ, đón năm mới vừa cập bến quê hương.

Là những phong pháo của sáng mùng một tết, thêm một phong pháo nữa lại được châm ngòi, tiếng pháo dòn tan, có đôi khi gặp năm ấy tết rực nắng vàng, khói pháo lan dần, đậm dần tỏa ra giữa không gian, át luôn cả màu nắng xuân phơi phới.

Là những phong pháo của mấy ngày tết qua mau, phong pháo cuối cùng ba để dành đốt ngày cúng đưa, là ngày tiễn ông bà, người quá cố trở về chỗ cũ của họ sau mấy ngày về vui tết với gia đình.

Chừ đây, mùi khét lẹt thuốc nổ của những phong pháo thời thơ ấu vẫn chưa hề phai trong khứu giác của tôi. Tiếng đì đùng một thuở mãi len lõi vào tận trong tâm khảm.

Để rồi…

Tôi nhớ ba tôi, với tiếng cười rộn vang cả căn nhà, khi nghe tiếng pháo nổ dòn tan không một lần bị đứt đoạn.

Tôi nhớ mạ, nghe như vẫn còn đâu đây tiếng mạ mình phàn nàn… “đút pháo chi mà dữ rứa không biết nữa, đút pháo là đút tiền mà, rồi lại mắc công quét nhà nữa…” (các bà mẹ Huế hồi đó luôn nghĩ như rứa, pháo nổ tan tành thành giấy, mà pháo là mua bằng tiền mà)

Tôi nhớ mấy anh chị em của mình, đã rất lâu rồi chúng tôi không có được ngày gặp nhau trọn vẹn cả gia đình trong căn nhà cổ, và tôi biết rằng sẽ là mãi mãi, anh chị em tôi không bao giờ còn có được ngày hội ngộ tròn vo như ngày xưa.

Tôi nhớ một người em không còn nữa…đi xa Huế từ nhỏ, nhưng mỗi lần về đến Huế thì cứ …chị ơi, chị ơi, chị ơi… Tôi nhớ tiếng pháo râm ran , liên tục liên tục, rồi khói bay khét lẹt quanh nhà, xác pháo tan tành phủ kín sân, đỏ đỏ hồng hồng, đẹp vô cùng, đến nỗi không ai nở quét đem đổ rác.

Và ngoài kia, màu trời nhòe nhoẹt xám, bởi mưa mùa của Huế hay bởi khói pháo ngày xuân năm cũ cứ chờn vờn giăng lên, len vào trong khóe mắt tôi, cay xé.