The Book Thief – Kẻ Trộm Sách – Markus Zusak

June 5, 2015 (TM)

Liesel là một kẻ trộm sách, một kẻ đói sách, cô ăn cắp những cuốn sách bất cứ lúc nào … và mỗi ngày, Liesel cùng bố nuôi đọc những quyển sách mà cô trộm được. Có quyển cô giật được từ đống lửa chưa cháy hết của những cuốn sách do Nazi tịch thu, có quyển vớt lên dưới sông. Liesel vật lộn với cái đói, trộm bất cứ thứ gì ăn được và…trộm sách.

Người Do Thái sống trong tầng hầm của gia đình Liesel rất im lặng. Họ giống nhau vì cùng trộm sách và thuơng nhau vì cùng mê sách. Ban đêm anh đọc sách cùng cô bé và …đến sáng thì quay lại căn hầm của mình. Một con người không tiếng nói.
Như một con chuột Do Thái quay về hang của mình.

Cô bé 13 tuổi người Quebec Sophie Nelisse đóng vai kẻ trộm sách có cặp mắt to xanh cuốn hút kỳ lạ và cảnh tuyết của vùng quê ở Đức thật thơ mộng. Có một ngày nào đó phải sang đó mùa đông đế tìm cho ra khu rừng có một giòng suối gần Stuggart trong phim, nơi có hai hàng thông xanh hai bên bờ, nằm song song với hai hàng bạch dương vàng trong mùa thu.

Phim theo sát sách trong bối cảnh của Hitler Holocaust qua cặp mắt của cô bé mồ côi Liesel và thần chết được chọn làm người kể chuyện. Nhưng đây không phải là loại Schindler’s List, The Boy in the Striped Pyjamas, The Lives of Others, The Readers, The Pianist hay Playing for Time nói về người Do Thái mà đây là đời sống trong chiến tranh của những người Đức nghèo nàn tin vào sự bình đẳng và âm thầm phản đối những tuyên truyền của Nazi. Cô bé Liesel và cha mẹ nuôi của cô là những kẻ nổi loạn, cô trộm sách và cha mẹ cô giấu một người Do Thái trong nhà mình.

Cuốn truyện và phim đã gây xúc động vô cùng khi thần chết theo dỏi con người và ám ảnh bởi cái tàn ác kể cả cái thiện của họ.

Một clip tôi đem theo mãi trong đầu khi xem xong phim:
www.youtube.com/watch?v=fqCZn5W3WDs

– Coud you describe the day for me. What’s it like outside?
– It’s cloudy.
– No, no, make the words yours. If your eyes could speak, what would they say.
– It’s a pale day, everything starts behind the cloud when the sun doesn’t look like the sun.
– What does it look like?
– Like the silver oyster?
– Thank you. I saw that.
– Ngoài kia như thế nào, em hảy tả cho tôi nghe đi.
– Trời mù mây.
– Không, không, em hảy dùng từ ngữ riêng của mình. Nếu mắt em có thể nói được thì nó sẽ nói gì
– Đó là một ngày xanh tái, tất cả lấp sau mây khi mặt trời không giống như mặt trời.
– Vậy thì nó giống cái gì?
– Giống một con sò huyết xám.
– Cám ơn em, tôi có thể tưởng tượng ra được rồi

Nhà khí tượng học: Giữa tháng Năm

Liesel mở cửa và mở miệng cùng một lúc:
Đội bóng của nó vừa đè bẹp đội bóng của Rudy với ti số 6-1 trên phố Thiên Đàng, một trận thắng không tưởng. Nó phi vào bếp , kể cho Bố và Mẹ tất tần tật về bàn thắng mà nó đã ghi được. Sau đó, nó lao xuống tầng hầm để thuật lại thật tỉ mỉ mọi chi tiếc của bàn thắng ấy cho Max nghe. Anh đặt tờ báo xuống , lắng nghe lời nó thật chăm chú , rồi mỉm cười với con bé.

Khi câu chuyện về bàn thắng ấy đã được kể xong, một sự im lặng dễ chịu kéo dài đến vài phút, rồi Max chậm chạp ngước lên. “Em sẽ làm cho anh việc này chứ, Liesel !?
Vẫn còn đang phấn khởi vì chiến thắng trên phố Thiên Đàng, con bé cứ nhảy nhót không ngừng giữa những tấm phủ tránh bụi. Nó không nói gì, nhưng hành động của nó đã thể hiện rõ ràng nó sẵn lòng mang đến cho anh chính xác những gì anh cần.

“Em đã kể cho anh nghe tất cả về bàn thắng mà em ghi được,” anh nói, “nhưng anh không biết thời tiết ngày hôm nay như thế nào. Anh không biết là em ghi bàn trong một ngày mặt trời tỏa nắng, hay một ngày mà mây mây mù che phủ mọi vật.” Anh lùa tay vào mớ tóc cụt ngủn, đôi mắt đục ngầu của anh như van xin cái điều giản dị nhất trong mọi điều giản dị. “Em có thể lên đó và kê anh nghe thời tiết hôm nay thế nào không?”

Dĩ nhiên là sau đó Liesel vội vàng chạy ngược lên những bậc cấp. Nó đứng cách cánh cửa ra vào vài mét , rồi bắt đầu ngắm nghía , quan sát bầu trời.
Khi quay lại căn hầm , nó nói với anh.
“Bầu trời hôm nay rất trong xanh, Max ạ , và có một đám mây to tướng , nó trải dài trên trời như một sợi dây thừng vậy. Ở cuối sợi dây thừng đó , mặt trời vàng chóe như một cái hố…”

Ngay lúc đó, Max đã biết rằng chỉ một đứa trẻ mới có thể mang đến cho anh một bản thông báo thời tiết như vậy mà thôi. Anh vẽ lên tường một sợi dây thừng dài, được bện chặt. Ở cuối sợi dây là một mặt trời vàng chóe và ướt sũng, đến mức bạn như có thể nhào ngay vào giữa cái mặt trời ấy được. Trên đám mây hình dây thừng, anh vẽ hai hình người- một đứa bé gái mảnh khảnh và một người Do Thái thảm hại- họ bước đi, tay dang ra để giữ thăng bằng, về phía mặt trời ướt sũng ấy. Bên dưới bức vẽ, anh viết một dòng chữ:

Hôm ấy là thứ Hai, và họ đã đi trên một sợi dây thừng về phía Mặt trời. (Cao Xuân Việt Khương dịch)

Tống Mai
Nov 16, 2013