May 10, 2015 (TM)
Mua cho con, mua cho con.
Nhưng cô đã mua rồi.
Nhưng chưa mua cho con, chưa mua cho con.
Đứa bé đứng trước mặt tôi, ngộ nghĩnh trong sắc phục người HMong, lưng mang em bé, đầu cúi xuống, giọng ngọng nghịu tiếng Việt pha âm thổ dân trẻ thơ nủng nịu làm tôi cũng phải cúi thấp xuống cố gắng lắm mới hiểu được nó muốn nói gì. Con thấy không cô đã mua nhiều rồi, tôi chìa cả chục dây đeo tay và xấp ví tôi mua nhiều nơi từ sườn núi Lào Cai đến những khu chợ nhỏ Sa Pa. Nhưng khổ ghê, nó cứ tiếp tục mè nheo nhưng chưa mua cho con, chưa mua cho con….Thương quá, tôi kéo đầu nó vào lòng, quên hẳn đó là điều tối kỵ vì người dân tộc tin rằng xoa đầu trẻ con thì chúng sẽ dễ mắc bệnh, và cũng quên hẳn tấm bảng tôi vừa thấy mấy phút trước khuyến cáo du khách không nên mua hàng của trẻ con hay cho tiền chúng bởi vì điều đó khuyến khích các em bỏ học đi bán hay xin tiền. Nó ngước nhìn tôi, mắt long lanh cảm nhận cử chỉ thương cảm dành cho mình, nhỏ nhẻ một câu gì đó rồi biến vào đám đông.
Dần dần khi qua các bản làng, tôi nghiệm ra cha mẹ các em đã dạy cho con chào hàng bằng tiếng Việt hay tiếng Anh và cả mánh dụ khách mua … cô ở đâu đến, cô ở chơi bao lâu, gia đình cô có bao nhiêu người, cô trẻ quá … là những câu khơi chuyện máy móc thoát ra từ cửa miệng ngây thơ của những đứa bé 7, 8 tuổi nghe đến mủi lòng. Các em còn nhỏ quá, những thân hình bé tí có lẽ chỉ từ 5, 6 đến 10 tuổi lai vãng trong các khu du lịch làm tôi xót xa. Bất kể mưa nắng, giá rét, các em phải dậy thật sớm để đi bán dạo, dây đeo, ví xách mang đầy tay và trên lưng thì cỏng em bé to bằng nửa người mình. Buổi sáng đầu tiên khi ra nhà thờ Đá lúc 5 giờ thì trời chưa sáng hẳn và còn lạnh lắm vì trận mưa rừng tầm tả suốt đêm hôm, dù tôi đã trùm kỹ áo khoác mà vẫn còn lạnh run trong khi các em đã tụ tập trước cổng nhà thờ chìa hàng năn nỉ khách mua. Lạ quá, không biết chúng từ đâu ra vì các bản làng đều xa thị trấn, hay là chúng ngủ qua đêm ở đây, vì vừa thấy tôi thì đống mền to dưới hiên trước nhà thờ chuyển động, ba bốn em ùa ra, hớn hở chạy đến vây quanh.
Khách sạn tôi ở cách nhà thờ Đá – Đức Mẹ Mân Côi chỉ vài mét. Đây là trung tâm thị trấn Sa Pa gần núi Hàm Rồng và là một trong những điểm thu hút du lịch nên cũng là nơi tụ tập đông đảo các em và cửa hàng của người dân tộc. Vốn mê những hình ảnh đáng yêu đó từ lâu, nên khi được những thiên thần bé nhỏ này bao quanh thì tôi sung sướng lắm. Mặt mày nhem nhuốt nhưng chúng đẹp trong sáng và u buồn một cách kỳ lạ. Những đôi mắt chứa gió núi, sương mù cùng trời trong và hoang dại của thú rừng, của hoa huệ ngoài đồng, của vườn cải vàng, của những thửa ruộng bậc thang ngút ngàn, của những con đường quanh co bên khe núi, hòa lẫn với cái nghèo khó khắc nghiệt và cô lập của đời sống miền cao đã làm nên nét buồn trên thơ dại. Suốt thời gian, tôi không ngừng ngẩn người khi bắt gặp những nét ngây thơ thoăn thoắt nô đùa bên sườn núi, trong vườn cải, hay đuổi nhau trên ngọn cây… nhưng càng nhìn, tôi càng thấy thương sự nghèo khó đằng sau nét ngây thơ bị thảy ra đời kiếm sống ở lứa tuổi còn quá nhỏ đến bất nhân.
Tôi muốn kể mãi về những đứa bé này nhưng cũng muốn một khoảng nơi đây để cám ơn người anh đã dành cho tôi chuyến đi Sa Pa tuyệt vời cùng những người em hướng dẫn của Khách Sạn Công Đoàn Việt Nam tại Sa Pa: Tuấn, Nhung, Dung, Quang … thật ân cần dễ thương và chu đáo. Khách Sạn nằm thơ mộng dưới chân núi Hàm Rồng trong một khuôn viên rộng lớn có những biệt thự duyên dáng nét cổ tây phương. Từ khung cửa hành lang trước phòng của mình tôi có thể thấy được sương mù phủ núi trước mặt, buổi sáng hôm đó sương lại vừa dày vừa se lạnh nên cảm giác đang ngồi trên một cụm mây của tôi thật rõ rệt. Thích một điều là khách sạn lại nằm sát nhà thờ Đá, các khu chợ dân tộc và bản Cát Cát. Tôi không biết nói gì hơn để cám ơn anh Tùng, Hương, Tuấn, Nhung, Dung, Quang và các em khác đã tạo cho tôi một kỷ niệm luôn mỉm cười với mình khi nghĩ đến.
Các em còn đặc biệt giới thiệu cho tôi những đặc sản miền cao. Ngồi giữa mây núi Sa Pa trong quán đồ nướng bên hông nhà thờ Đá, hướng núi Hàm Rồng buổi tối mưa lạnh tôi thích lắm, vốn không phải là người sành ăn nên tôi ngẩn ra trước những món đồ ăn ngộ nghĩnh. Món “lợn cắp nách” rất lạ, lợn Mường có tên từ những con lợn bé bằng con mèo chỉ ba hay bốn ký mà người dân tộc cắp dưới nách đem ra chợ bán, thui lên thơm lắm và uống với rượu táo mèo. Rồi đến món “xôi lam” nướng trong ống tre, rau cải Mèo, nấm hương, hay “cá suối” chiên dòn bằng ngón tay. Những món ăn tôi chưa bao giờ được biết nên lần nào cũng thích thú làm một bụng phù du.
Từ Hà Nội, chúng tôi khởi hành lúc 5 giờ sáng, chuyến đi kéo bốn tiếng rưởi mà đáng ra chỉ mất ba tiếng rưởi vì Tuấn ngừng xe lại nhiều lần cho tôi xuống chụp hình trên con đường cao tốc Hà Nội – Yên Bái – Lào Cai. Tôi đã từng nghe Sa Pa hiểm trở cho những người yếu tim nên trước khi đi tôi hơi lo trong lòng, vậy mà hóa ra đó là một sự trái ngược vì nó nhẹ nhàng thong dong có khác gì đi xuống phố đâu. Chỉ có con đường đèo quanh núi từ bản làng này qua bản làng khác là hiểm trở, nhất là những lúc xe nương sát bờ để tránh làn xe ngược chiều thì khiếp đảm tưởng như có thể rơi xuống vực bất cứ lúc nào.
Đúng như những gì tôi nghe được, Sa Pa là xứ sở của sương mù và của ruộng bậc thang ai cũng khen đẹp, nhưng tôi không ngờ nó đẹp đến thế. Cảnh thần tiên trùng trùng không biên giới giữa đất trời, sương mù ánh sáng, lạnh ấm, nắng mưa. Chỉ trong hai ngày, tôi được đi trọn bốn mùa xuân, hạ, thu, đông, cảm tưởng mình đang ở trong cổ tích hoang sơ Lưu Nguyễn giữa những ngọn núi mây cắt ngang làm nên những cù lao trên sóng bạc. Sương mù lênh đênh, ruộng bậc thang bao phủ Hoàng Liên Sơn có khi chạy lên đến tận đỉnh.
Hai bản làng có lẽ đẹp nhất mà các em dẫn cho tôi đến là Cát Cát và Tả Van nơi có bộ tộc HMong sống nhờ vào nghề làm ruộng và dệt vải. Từ trung tâm Sa Pa, chúng tôi đi bộ chừng 2km thì đến làng. Nơi đây có những con đường dốc bậc cấp quanh co lên xuống, hai bên là nhà và cũng là quán bán thủ công, áo quần, ví xách với motif của người dân tộc, sặc sỡ nhưng hài hòa. Khung cảnh thật dễ thương ngoạn mục chưa từng thấy bao giờ, nên lòng tôi hân hoan khi được đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác.
Buổi sáng trước khi về lại Hà Nội, tôi còn được các em dẫn đến khu chợ sầm uất nổi tiếng của người dân tộc lẫn người kinh. Đó là chợ Bắc Hà, tôi nhớ phải lái xe đi xa trung tâm Sa Pa 80 km mới đến nơi. Ôi, đến đây thì đúng là trúng số vì trời ơi tụ tập không biết bao nhiêu đồ thủ công của người dân tộc mê mẫn mà khi còn ở Hà Nội tôi đã mua với giá trên trời. Ví xách, quần áo, nón mũ, đồ đeo làm bằng tay đang còn ẩm sương nhưng tôi vẫn mua vô số, nửa vì thích, nửa vì thấy tội người bán nên mua cho họ vui, kết quả là cả một valise đầy hàng dân tộc mang về Mỹ thật buồn cười. Chợ còn bán cả trâu, ngựa, chuột, họa mi, gà đá inh ỏi cả một vùng …
Trước khi ngưng, tôi muốn nói đến sương mù, lủy tre và những bóng người trên núi bởi vì đó là những hư thực làm nên ký ức Sa Pa của tôi. Tre ở đây kỳ lạ, người dân tộc gọi là cây Luồng, thân ốm và thẳng vút muốn đụng trời, nhất là trên con đường quanh triền núi đi đến Tả Van, ở đoạn có rặng tre cao ngất hiện ra mờ nhạt như tranh thủy mạc. Trong sương núi thấp thoáng những bóng người cô quạnh. Buổi trưa, khi ánh mặt trời hiện ra lọc qua màng sương làm nên những vùng sáng hồng hồng thì đẹp đến sững sờ. Rồi đến những thửa ruộng bậc thang mùa xuân vừa ra mạ non nên xanh mát in mình trước bóng núi màu lục chìm trong sương. Tôi đã lặng người khi được Tuấn ngừng xe cho tôi xuống chụp hình, nhưng máy ảnh làm sao thu trọn khung cảnh hay cảm xúc của những giọt nước mắt lăn xuống mà tôi phải nán lại bên ngoài một lát để lau vội trước khi leo vào xe. Tôi không khỏi bồi hồi tâm trạng không chia xẻ được với ai kia cái cỏi yên bình đang chắp cánh cho hồn tôi bay bổng.
Lạ quá, đất nước của tôi đây ư, đẹp đến thế sao !
Giờ đây, xa vạn dặm, thế mà trong đầu tôi, mây vẫn còn bay, sương mù vẫn còn giăng, những bóng hình bé nhỏ đi lặng lẽ trong sương trên những sườn núi vẫn còn in đậm.
Tống Mai
Virgnia, May 10, 2015
Hình ảnh, bài văn rất tuyệt
Lời như thơ từ một tâm hồn nhạy cảm, đã tinh tế vẽ nên một khung trời huyễn hoặc như mơ…
Một giấc mơ đẹp, và não nùng !
Nét nhìn của các bé Sa Pa luôn phảng phất một nỗi buồn dấu kín. Nhưng thời gian sống chưa đủ dài cho khổ đau tích lũy, hồn con trẻ trong vắt nguyên sơ chưa đủ sâu để biết che biết dấu… Vậy thì cái gì u u uẩn uẩn trong tia nhìn các em…?
Nhìn các em, T luôn thấy sự lủi thủi, cô đơn… luôn bật lên câu hỏi mẹ em đâu, chị em đâu…sao để em một mình giữa chợ đời …sao để linh hồn bé bỏng em phải làm mẹ làm chị, đơn độc dãi nắng dầm sương?
Và đâm giận mình bất lực…
Thật mâu thuẫn khi những bức ảnh tuyệt đẹp ghi lại cảnh thiên đường lại làm lòng khắc khoải.
Cám ơn chị rất nhiều.
Take a good care of yourself.
Thuận đã nói cái gì chị muốn nói. Thật ra, đó là tất cả những gì chị muốn nói. Sa Pa còn đẹp lắm, dù đã bị du lịch hóa, nhưng tì vết của Sa Pa đối với chị không phải là sự du lịch hóa mà là các em bé đi bán dạo đáng thương. Đó là sự cùng cực trong tiên cảnh trong chuyến đi VN nhớ đời này của chị mà có lần chị viết trong thư trước, và Thuận đã trả lời chị là “sự cùng cực, đói khổ triền miên nơi một thiên nhiên vốn giàu có thì do ai?”
chị Mai
ps. Chị hẹn gặp lại Thuận cuối tháng Bảy này ở Cali.
Trả lời TMai: mấy cây ni kêu là lồ ô {tiêng Huế mình} hay nứa( tiếng Nam). Công nhận Sapa vẫn còn giữ được vẻ mộc mạc của nhũng thôn bản mien núi. Mấy đứa nhỏ dễ thương trông ngơ ngác tội nghiệp.
Với anh Tùng: anh Tùng chọn mấy cảnh ni cũng hợp ý với HMai đó.
HMai
Người dân tộc gọi tre nay là “cây Luồng” (người đi cùng với Mai vừa trả lời cho Mai biết). Họ dùng để nướng “xôi lam” trong đó hay dùng để đan gùi.
Người Sa Pa giỏi thích ứng với khí hậu lạnh lẽo khắc nghiệt, súc vật và ngay cả cây cối hoa lá cũng ngạo nghễ với trời đất. Trời ban cho họ sức chịu đựng và thích ứng phi thường.
Anh Tùng chọn đúng những hình Mai cũng rất vừa ý. Hình mẹ và con đi trong sương mà anh Hoàng nói đến thì Mai thích nhất, Mai định sẽ đem hình đó dự thi cho lớp photography của mình, không biết Mai có chance tốt không.
Phương Anh lâu lắm chị mới thấy, PA ở trong hang lâu quá.
Anh Hòa nói Mai gởi bài đăng báo. Anh nói thật phải không, nếu thật thì đó là một lời khen và khích lệ rất ý nhị, cám ơn anh.
… và Mai cám ơn tất cả đã ráng đọc những gì Mai viết.
Tai sao Mai khong gởi bài đăng báo hỉ ?
Cam on chi TMai ve bai viet va nhung hinh anh Sapa . Khung canh that de thuong, suong mu va nhung ruong bac thang that la va dep qua.
PAnh
Cám ơn TMai đã gởi bài du ký ý nghĩa, cùng kèm theo những hình ảnh đẹp. Tôi rất thích hình người mẹ dẫn con đi trong sương mù. Hình rất thích hợp cho ngày Mother Day, và gợi lên cho người xem một ý nghĩ trừu tượng về sứ mạng thiên phú của người mẹ.
Sapa có đường cao tốc tiện lợi quá. Kỳ trước ghé VN tôi quyết định không đi Sapa vì phải mất hơn 2 ngày đi thăm. Không biết Trung Cọng bao lâu nữa thì sẽ thôn tính luôn Sapa. Thác Bản Giốc thủa xưa của VN, nay chỉ còn phân nữa, và tôi nghe nay thì hầu như hoàn toàn của TC.
HN
Bài viết của Mai thật hay và kèm những hình ảnh độc đáo. Mai kia rảnh rỗi em còn rất nhiều nơi chốn để ghé thăm, rồi tha hồ ngợi ca thiên nhiên đất nước. Hẳn chú Tùng sẽ cảm động vô cùng sau khi đọc xong mail nầy và ngày mai cho đăng ngay vào trang du lịch của báo Lao Động hay Người Lao Động. Cuối cùng, đừng quên nhuận bút gởi về cho mình nghe. Hì Hì!
anh Tân
Chúc mừng nữ văn sĩ của World Bank đã đến và cảm nhận Sapa!
Việt nam vẫn còn nhiều điểm đến khác rất đáng để xem và viết.
Le Quoc An
Có lẽ Mai nên đổi nghề !
Làm phóng viên thích hợp hơn!
Cảm ơn chị Mai… hay quá & hình ảnh đẹp !
Em cũng thích món “heo cặp nách” & rượu “Táo Mèo” trên Lào Cai . Nhưng chị nhớ đừng đụng đến món Thắng Cố nha 🙂 .
Chuc vui ve,
Em P.
Chị Mai nên nghỉ việc ở World Bank là vừa .
thanks chị!
Ps: đến những nơi xa xôi khuất lấp đó
cảm xúc chị sẽ pure hơn nếu phải đi xe đón
từng chặng và ngủ nhà dân!
Hy vọng có ngày …
Thuấn
“Mai cám ơn tất cả đã ráng đọc những gì Mai viết”, răng mà Mai lại noái như ri . Mai có biết là khi mô cũng thật thích thú , hồi hộp và háo hức khi đọc những bài viết & ký sự của Mai. Đọc xong rồi thì không biết phải dùng chữ làm sao để mà diễn tả nữa , chỉ có thể dùng chữ ” tuyệt tác ” mà thôi.
Mai đã viết lại những cảm xúc sâu lắng , ngơ ngẩn bất thần khi được nhìn thấy cảnh đẹp thiên nhiên huyền ảo trong sương mù của núi rừng Việt Bắc , Mai cũng truyền đạt lại những thương cảm âu sầu , những bâng khuâng khắc khoải khi nhìn thấy đám trẻ thơ phải bon chen kiếm sống giữa chợ đời.
Ng nhớ khi nói chuyện điện thoại với Mai lúc Mai về lại Hà Nội , Mai đã nói là Mai ứa nước mắt khóc lặng lẽ khi nhìn thấy những phong cảnh đẹp nhưng Ng nghĩ là Mai cũng đã khóc một phần cũng vì hoàn cảnh sống của những em bé miền núi này , tất cả đã tác động vào tâm hồn thuần hậu , nhân ái và đa cảm của Mai.
Khi đọc những gì Mai viết Ng nghĩ là các bạn chắc cũng cảm thấy lòng rung cảm theo từng dòng chữ của Mai.
Những hình ảnh Mai ghi lại thật đầy đủ (luôn luôn đẹp như mọi lần ) cũng giúp mình như được đi du lịch theo Mai.
Cám ơn Mai nhiều lắm lắm. Mai nhớ viết thêm nữa nghe.
Thân ,
MN.
Qua bút kí và hình ảnh của TMai biết thêm được một mảnh đất nước và con người VN đẹp tuyệt vời.
Phải chi cuộc sống người dân được ấm no lên một chút xíu để không có những cảnh đời lam lũ, để đừng phải nhìn những khuôn mặt ngây thơ nhưng đầy u uẩn của đám em bé chạy vạy lo toan cuộc sống trong lứa tuổi lẽ ra phải được vô tư nô đùa, thì vẻ đẹp của vùng núi đồi bắc Việt trọn vẹn biết bao.
Cám ơn TMai. Hình ảnh đẹp và bài viết xúc động.
LCHoằng
Quê hương tôi đẹp quá !!! Ôi những ánh mắt tuổi thơ.
I love the stories and esp. the pictures. Try to use a high resolution
DSLR cameras to capture scenes in raw format… you can easily enhance the
experience…
Your camera work really improves with your sense of being on the same side
with the poor.
Love,
Nhan
I used a point-and-shoot in VN. I did not take my DSLR with me. The trip was with group and I did not have the time to linger on a scene to compose shots. Next time to VN, I will bring the DSLR.
Thank you anh Nhàn.
Mai
Chị Mai ah!
Hôm nay chị quay trở về Washington DC, quay trở về với công việc thường ngày của chị rồi phải ko ạ? Chỉ 3 ngày được đi cùng chị thôi nhưng đã khiến e có cảm giác chị như một người e đã rất thân quen từ lâu rồi vậy, rất gần gũi, ấm áp và dễ thương. Ban đầu là nhiệm vụ chị Hương, chú Tùng giao và e cố gắng để hoàn thành, nhưng sau này là thật sự e muốn được đưa chị đến những chỗ nào đẹp nhất có thể vì e thấy được sự nhiệt tình và xúc động của chị đối với từng cảnh vật và con người VietNam mà lâu rồi e không cảm nhận được từ chính mình và những người quanh mình. Chị khiến em cảm thấy yêu VietNam mình hơn đấy, thật lòng là như vậy chị ạ.
Em chúc chị luôn mạnh khoẻ, hạnh phúc, bình an và vẫn thường xuyên quay trở về VietNam để e lại được có cơ hội được cùng chị khám phá những cảnh đẹp khác nữa. Hy vọng có 1 ngày e có đủ khả năng để đến Washington DC du lịch, đó là niềm mơ ước của em chị ạ. Hihi
Em chào chị!
Trân trọng!
Em Nguyễn Hồng Nhung
Gửi Mai,
Được đọc bài viết về Sapa của Mai, Cúc thích vô cùng. Hình ảnh quá đẹp, những chú thích, dẩn dắt quá rõ ràng làm người đọc cứ ngỡ rằng khung cảnh ấy đang ở trước mặt mình.
Ruộng bậc thang đẹp như tranh, những ngôi nhà đơn sơ nằm chơ vơ trên dốc, phố xá đầy màu sắc – vừa vui mắt,vừa ngộ nghĩnh,- và….. Cúc vẫn thích nhất những rặng tre, dãy núi ẩn, hiện trong màn sương.
Chỉ biết nói THẬT TUYỆT VỜI……..
Kim Cúc.
Xin cảm ơn những giòng chữ nhân hậu, một tấm lòng bao dung …Không như một số cách nhìn khác từ bên kia đại dương, vẫn ngó về quê nhà qua cái lăng kính thể chế …Ui, cái lăng kính đáng ghét đó !!!
Mong Tống Mai còn đi nhiều trên quê nhà này để những cháu nhỏ được vui …
Thái Huỳnh
Chị thân !
Em cám ơn chị đã cho em thưởng thức những hình ảnh đẹp mang nội dung sâu sắc thật tuyệt vời ! Nhẹ nhàng của sương mù và ánh mắt trẻ thơ ở Sapa .
Em rất thích những tấm hình chụp chị từ phía sau , nếu là em thì chị sẽ nhìn rõ mình hơn , có cái chi đó rất hay ! Cũng lần đầu tiên em gặp chị từ phía sau ở Morin , làm em nhớ mãi …
Em vẫn mong ngày chị về lần sau
Bong nguoi tren nui touch my heart
Thuong qua Mai oi .